Yapay zekâ ile ilgili bilmeniz gereken terimler

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

Yapay zekâ uygulamalarının popülerleşmesiyle birlikte konuya yakın veya uzak olan herkes yeri terimlerle karşılaşmaya başladı. Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre, özellikle Microsoft desteğiyle OpenAI firması tarafından ortaya çıkarılan yapay zekâ sohbet robotu ChatGPT’nin yükselişi bu alandaki gelişmeleri merak konusu haline getirdi. Zira ChatGPT’nin ve benzeri teknolojiyi kullanan yapay zekâ sohbet robotlarının yetenekleri kullanıcıların öngörüsünü aşabilecek nitelikteydi.

CNBC’nin haberinde yapay zekâ alanındaki gelişmelerle birlikte gündeme gelen yeni terimler örnekleriyle birlikte açıklanıyor:

Genel yapay zekâ (AGI)

Bir kavram olarak şu anda mümkün olandan çok daha gelişmiş bir yapay zekâ (AI) anlamına gelir. Söz konusu AI kendini geliştirmek de dahil olmak üzere birçok işlemi çoğu insandan daha iyi ve daha başarılı bir şekilde yapabilir.

Örneğin OpenAI’ın CEO’su Sam Altman, “Benim için AGI, bir iş arkadaşı olarak işe alabileceğiniz ortalama bir insana eşdeğerdir ve bilgisayarın ardından uzaktan çalışan bir iş arkadaşınızın yapmasından memnun olabileceğiniz her şeyi söyleyip yapabilir” dedi.

AI etiği

AI’ın oluşturabileceği acil zararların neden olmasını önleme arzusunu açıklar. Genellikle AI sistemlerinde verilerin nasıl toplandığı ve konut veya istihdam gibi alanlarda önyargı gibi olasılıkların nasıl önlendiği gibi sorulara odaklanır.

AI güvenliği

Çok hızlı bir şekilde süper zeki hale gelen bir AI'nın insanlığa zarar verebileceği ve hatta insanlığın soyunu tüketebilecek kadar ilerleyebileceği yönündeki uzun vadeli korkuyu açıklar.

Hizalama

Bir AI modelini, yaratıcılarının istediği çıktıları üretecek şekilde ayarlanması uygulamasıdır. Kısa vadede, hizalama, yazılım oluşturma ve içerik denetleme uygulamasını ifade eder. Ancak, herhangi bir AGI'nin insanlığa karşı dostça olmasını sağlamak için bu hizalamanın çok daha büyük çaplı olması gerekir ve hâlâ devam eden teorik bir görevi ifade eder.

Örneğin CEO Altman geçen hafta yaptığı bir açıklamasında, “Bu sistemlerin neye göre hizalandığı, değerlerin ve sınırların ne olduğu, bir şekilde bir bütün olarak toplum tarafından, hükümetler tarafından belirlenir. Bu sayede hizalama veri kümesini yaratmak mümkün olabilir. Bir AI anayasası, her ne olacaksa, toplumun çok geniş bir kısmına uygun olması gerekir” ifadelerine yer vermişti.

Oluşan davranış

Oluşan davranış veya ortaya çıkan davranış bazı AI modellerinin başlangıçta amaçlanmayan yetenekleri göstermesini söylemenin teknik bir yoludur. AI araçlarının halka açık olarak dağıtılması nedeniyle şaşırtıcı sonuçlar ortaya çıkabilir.

Örneğin Microsoft araştırmacıları konuyla ilgili açıklamalarında “GPT-4, makine zekası hakkında yaygın olarak tutulan önemli sayıda varsayıma ilk adım olarak bile meydan okuyor. Şu anda kaynakları ve mekanizmaları kesin olarak ayırt edilmesi zor olan ortaya çıkan davranışları ve yetenekleri sergiliyor" ifadelerine yer verdi.

Hızlı kalkış veya sert kalkış

Birinin AGI inşa etmeyi başarması halinde insanlığı kurtarmak için çok geç olacağını öne süren bir ifade. Örneğin OpenAI CEO’su Sam Altman, “AGI yakında veya gelecekte gerçekleşebilir; ilk AGI'dan daha güçlü halef sistemlere kalkış hızı yavaş veya hızlı olabilir" diyor.

Foom

Hızlı kalkış teriminin bir diğer söylenişi. AI konulu makalelerde yer alan “makine zekasının hızlı yükselişi” kelimelerinin kısaltmasından meydana gelir. Meta AI Başkanı Yann LeCun terimden bahsettiği bir Twitter mesajında, “Saçma sapan sert kalkış ‘foom’ senaryosuna inanıyor gibisiniz. Bu da her şeyin nasıl çalıştığına dair anlayışınızın sıfır olduğu anlamına geliyor” ifadelerine yer vermişti.

GPU

Gelişmiş bilgisayar oyunları oynamak için kullanılan çiplerin torunları olan, AI modellerini eğitmek ve çıkarım yapmak için kullanılan çipler. Şu anda en çok kullanılan model Nvidia'nın A100'ü çipleridir.

Korkuluklar (Guardrails)

Büyük teknoloji şirketlerinin veri sızdırmamalarını veya genellikle "raydan çıkma" olarak adlandırılan rahatsız edici içerik üretmemelerini sağlamak için AI modelleri etrafında oluşturdukları yazılım ve politikalardır. Ayrıca, Nvidia'nın "NeMo Guardrails" ürünü gibi AI'yı konu dışına çıkmaktan koruyan belirli uygulamalara da atıfta bulunabilir.

Çıkarım

Tahminlerde bulunmak veya metin, resim veya diğer içerikleri oluşturmak için bir AI modelini kullanma eylemi. Çıkarım yapmak yapay zeka için çok fazla bilgi işlem gücü gerektirebilir.

Büyük dil modeli

ChatGPT ve Google'ın yeni üretken AI özelliklerini destekleyen bir tür AI modeli. Tanımlayıcı özelliği, terabaytlarca veriyi kullanarak kelimeler arasındaki istatistiksel ilişkileri bulmasıdır; bu da onun insan tarafından yazılmış gibi görünen metinler üretmesinin yoludur.

Paperclip (Ataş)

Ataşlar, AI Güvenlik savunucuları için önemli bir semboldür. Zira bir AGI'ın insanlığı yok etme şansını sembolize ederler. Filozof Nick Bostrom tarafından ortaya atılan, mümkün olduğunca çok sayıda ataş yapma misyonu verilen bir "süper zekâ" hakkındaki bir düşünce deneyine atıfta bulunur. Deneyde süper zekâ tüm insanları, dünyayı ve kozmosun artan kısımlarını ataşlara dönüştürmeye karar verir. OpenAI’ın logosu da bu hikayeye bir referanstır.

Singularity (Tekillik)

Artık çok sık kullanılmayan eski bir terim olsa da tekillik teknolojideki değişiminin kendi kendini güçlendirdiği anı veya bir AGI anının yaratılmasını ifade eder. Bu bir metafordur. Kelimenin tam anlamıyla, ‘tekillik’ sonsuz yoğunluğa sahip bir kara deliğin merkezini ifade eder.

Türkiye'de denendi tıp tarihine geçti: Yapay zeka hayat kurtardı!

Yapay zeka insanlığı tehdit ediyor mu?

Yapay zeka, aşırı istihdama yol açıyor