Yangın yerinden İzmir Fuarı'na

İZMİR (A.A) - İzmir'in efsanevi Belediye Başkanı, eski Sağlık bakanlarından Dr. Behçet Uz'un ''Yangın Yeri'' olarak bilinen bölgede, bugünkü alanının düzenlemesini yaptığı İzmir Enternasyonal Fuarı (İEF), kapılarını 79. kez dünyaya açtı. AA muhabirinin çeşitli kaynaklardan yaptığı derlemeye göre, Kurtuluş Savaşı'nın hemen ardından Ulu Önder Atatürk'ün talimatıyla 17 Şubat-4 Mart 1923 tarihleri arasında toplanan ''İzmir İktisat Kongresi'' sırasında ortaya çıkan, yurt içinde üretilen malların sergilenmesi fikrinin çekirdeğini oluşturduğu fuarın tarihçesi şöyle: 1. İktisat Kongresi'nde ''Bu şehirde fuarlar kurun, sergiler açın'' diyen Mustafa Kemal Atatürk, İzmirli tüccar Şerif Remzi Reyent'in, Konak ilçesi Yemişçarşısı'ndaki 4-5 bin kişi alabilecek büyüklükteki binasında, imal edilen her şeyin teşhirinin yapılacağı ''Yerli Mallar Sergisi'' açılması talimatını verdi. Böylece, yurdun her tarafından gelen ziraat, sanayi, tüccar ve esnaf gruplarının birbirlerini ve mallarını tanımalarının yolu açıldı. İzmir'in kurtuluş günü olan ''9 Eylül'' adını alan yerli malları sergilerinin ilki Vali Kazım Dirik Paşa'nın çabasıyla ilk olarak 4-25 Eylül 1927'de Mithatpaşa Sanat Enstitüsü'nde açıldı. 71 resmi kuruluş, 195 yerli, 72 yabancı firmanın katıldığı, İktisat Kongresi sergisinden sonraki ilk sergi olma özelliğini alan bu organizasyonun ikincisi, 4-21 Eylül 1928'de düzenlendi. Bu sergiye 155'i yabancı olmak üzere 515 firma katıldı. Daha geniş bir mekan yaratma gereği ortaya çıkınca 1931 yılında, bugünkü Swiss Otel Grand Efes'in kurulduğu alan üzerinde bir sergi alanı inşa edildi ve 9 Eylül Sergisi, ''9 Eylül Milli Panayır''ı adını aldı. Açılış törenine, dönemin Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak ile İzmir Valisi Kazım Dirik Paşa ve Belediye Başkanı Dr. Behçet Uz katıldı. -FUARIN TEMELLERİ ATILIYOR- İzmirli Suat Yurdkoru, Yeni Asır Gazetesi spor muhabirliği yaparken, 1933 yılında Türk sporcu kafilesiyle yönetici olarak Rusya'ya gitti. Moskova Fuar Alanını gezerken çok etkilenen Yurdkoru, fuar alanının panosundaki krokileri, kara kalemle bir kağıda alarak İzmir'e döndü. Bu arada belediye meclisi üyeliğine, ardından da Belediye Başkan Yardımcılığı görevlerine getirilen Yurdkoru, İzmir yangınının harabe haline çevirdiği alanda kültürpark oluşturma fikrini sunduğu Başkan Dr. Uz'dan olumlu yanıt aldı. Bugünkü 450 bin metrekarelik Kültürpark'ın temeli, çok kısa zamanda moloz yığınlarından arındırılarak, devasa bir parka dönüştürülmek üzere 1 Ocak 1936 yılında büyük bir törenle atıldı. Yoğun çalışmalar sonunda dönemin Başbakanı İsmet İnönü'nün sağladığı manevi destek ve hükümetin de maddi katkılarıyla 1 Eylül 1936 günü, bugünkü Lozan Kapısı önünde İsmet İnönü'nün açılış konuşmasıyla ''Arsıulusal İzmir Fuarı'' adıyla açılan fuar, Kültürpark'taki yerine böylece kavuştu. Dr. Behçet Uz'un, 6 ay önce Yalova'da fuar fikri ve çalışmalarını anlattığı Büyük Önder, bunu mutlulukla karşıladı, ancak çok istemesine rağmen hastalığı nedeniyle katılamadığı açılış için İnönü'yü görevlendirdi. Törene, Mısır, Yunanistan ve Sovyetler Birliği'nden 48 kuruluş katıldı. 32 vilayet pavyonunun bulunduğu açılışta, 45 yerli firma yer aldı, Böylece ilk enternasyonal fuar gerçekleştirildi. 1937 yılında düzenlenen fuar ise önceki yıllardan çok daha görkemli oldu. Açılışını İktisat Vekili Celal Bayar'ın yaptığı fuarda, Kültürpark'ın simgelerinden olan Paraşüt Kulesi de hizmete girdi. O yılın fuarına 104 yabancı, 424 yerli kuruluş temsilci gönderdi. -2. DÜNYA SAVAŞI NEDENİYLE AÇILAMADI- İzmir Enternasyonal Fuarı, 2. Dünya Savaşı dönemi olan 1942 yılında açılamadı, ancak halkın bu alandaki ihtiyacı düşünülerek, ''Kültürpark Eğlenceleri'' adı altında organizasyon düzenlendi. Savaşın bütün hızıyla devam ettiği 1943 yılında kapılarını açan fuara, savaşta olan ülkeler de katıldı. İngiltere, İtalya ve Almanya fuarda yer aldı. Ancak sonraki 3 yıl fuar, sadece ulusal düzeyde gerçekleşti. Bu dönemde akşamları ülkede karartmalar uygulandı. 1947 yılında ise İzmir Enternasyonal Fuarı, Uluslararası Fuarcılık Endüstrisi Derneğine (UFI) üye oldu. Böylece fuarcılık sektörünün en üst kuruluşu olan UFI'de Türkiye'nin de temsilcisi bulunmaya başladı. 1950 yılında İEF'de ilk kez çocuklar için Lunapark kuruldu. 1960 ile 1970'li yıllarda İzmir Enternasyonal Fuarı'nda Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) uzay teknolojilerini sergiledi. Bu yıllarda, ulusal sanayi malları ve ürünleri uluslararası pazara gösterilirken, Almanya ve İngiltere ürettiği son model otomobilleri görücüye çıkarıyordu. -EĞLENCELİ YILLAR- 1970 ve 80'li yıllar, İzmir Enternasyonal Fuarı daha çok eğlence ve sanat dünyasıyla gündeme geldi. Bu dönemde, Zeki Müren, Müzeyyen Senar, Behiye Aksoy, Gönül Yazar, Emel Sayın, Bülent Ersoy, İbrahim Tatlıses, fuarın gazinolarını doldururken, İsmail Dümbüllü, Nejat Uygur, Sadri Alışık ve Öztürk Serengil, Metin Akpınar-Zeki Alasya, Levent Kırca gibi tiyatro ve şov dünyasının duayenleri fuarda vatandaşlarla buluştu. 1981 yılında İEF, Atatürk'ün doğumunun 100. yılı kapsamında Atatürk Fuarı adıyla düzenlendi. İlk ihtisas fuarı denemeleri bu yıl başladı. Zaman içinde değişen ihtiyaçlara ve hızlanan çağa ayak uydurularak, bir ayı bulan süresi kısaltılan ve önce 15 güne indirilen İEF'de, 1 haftası uluslararası, 1 haftası ulusal düzeyde olmak üzere 2 haftalık süre uygulaması yerleşti. Fuarda 1992 yılından itibaren onur konuğu ülke, 2005 yılından itibaren de onur konuğu il uygulaması başlatıldı. Ancak bu yıl onur konuğu ülke uygulaması, gelecek yıl partner ülke uygulamasına geçileceği için seçilmedi. Bu yılki onur konuğu il ise Gaziantep oldu. Fuarda ayrıca her yıl bir ana tema belirleniyor ve etkinlikler bu ana tema çerçevesinde düzenleniyor. Bu yılki ana tema ''enerji'' olarak belirlendi.