Vakıf üniversiteleriyle ilgili flaş değişiklik

Yükseköğretim Kurulu (YÖK), “Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı”nı sitesinde yayınladı. Ayşe Bozan Yılmaz'ın Milliyet'teki haberine göre yönetmelik, metne ilişkin görüş ve önerilerin paylaşılması için 3 Kasım’a kadar YÖK’ün sitesinde askıda kalacak.

Vakıf üniversitelerinin kapatılması; mal varlıklarının, yönetiminin ve öğrencilerinin devlet üniversitelerine devredilmesi gibi hükümleri genişleten yönetmelik, üniversiteler cephesinde tedirginlikle karşılandı. Vakıf Üniversiteleri Birliği, konuyu pazartesi günü gerçekleştirecekleri toplantıda masaya yatıracak. Üniversite mütevelli heyet başkanları tedirgin, “Üniversitelere de kayyum mu geliyor” sorusunun akıllara geldiğini söylüyorlar. Üniversitelerle ilgili YÖK’ün yetkilerini daha da artırdığı iddia edilen yönetmeliğin dikkat çeken maddeleri şöyle:

YETKİLER YÖK'TE

Vakıf Yükseköğretim Kurumları Yönetmeliği’nin Altıncı Bölüm başlığı ve 24. Maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

-Madde 24:Vakıf yükseköğretim kurumları, akademik, idari, mali ve ekonomik konularda Yükseköğretim Kurulu’nun gözetim ve denetimine tabidir. Bu kurumların, denetim ve değerlendirilmeleri Yükseköğretim Mevzuatı ve diğer ilgili mevzuat uyarınca yürütülür.

-Yükseköğretim Kurulu vakıf yükseköğretim kurumlarının hesap, işlem ve faaliyetleri ile mallarını hesap veya faaliyet dönemine bağlı olmaksızın, yıl içinde veya yıllar itibarıyla denetleyebileceği gibi akademik birim, program, proje ve konu bazında da denetleyebilir.

Aynı yönetmeliğin 25’inci maddesi ve başlığı aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir:

-Madde 25:Vakıf yükseköğretim kurumlarında hizmetlerin gereği gibi yürütülmesinin sağlanması amacı ile mevzuatın emrettiği hususları yerine getirmeyen vakıf yükseköğretim kurumları hakkında, 2547 sayılı Kanun gereğince eylemlerinin ağırlık ve derecesine göre; yol gösterici, düzeltici, kısıtlayıcı veya faaliyet iznini kaldırıcı nitelikte olmak üzere aşağıdaki önlemler uygulanır.

a) Uyarma ve düzeltme isteme

b) Yeni akademik birim kurma ve program açma taleplerinin askıya alınması

c) Öğrenci kontenjanı taleplerinin sınırlandırılması veya durdurulması

d) Faaliyet izninin geçici olarak durdurulması

ÜNİVERSİTE KAPATILABİLECEK

Belli durumlarda vakıf yükseköğretim kurumlarının bir ile üç yıl süreyle geçici olarak durdurulması kararının verileceği kaydedilen yönetmelikte, aşağıdaki hallerde vakıf yükseköğretim kurumunun faaliyet izninin kaldırılacağı ve yükseköğretim kurumunun kapatılacağı hükmü bulunuyor. Bu konularla ilgili kararın YÖK tarafından alınacağı kaydediliyor. Kapatılmasını gerektiren haller şöyle:

1) Vakıf yükseköğretim kurumunun kuruluş tarihinden itibaren üç yıl içinde eğitim öğretime başlamaması,

2) Vakıf yükseköğretim kurumunun eğitim-öğretim, yayın, danışmanlık, ticari ve diğer faaliyetleri ile bağışlardan elde ettiği gelirini, yükseköğretim kurumunun akademik faaliyetlerini, yatırım ve cari giderlerini finanse etmekte kullanmadığının tespit edilmesi,

3) Vakıf yükseköğretim kurumu kurucu vakfı veya vakıfları tarafından kuruluşta taahhüt edilen harcamaların yükseköğretim kurumu gelirlerinden karşılanması,

4) Alım satım ve ihalelerde vakıf yükseköğretim kurumunu zarara uğratıcı nitelikte usulsüzlük yapılması,

5) Vakıf yükseköğretim kurumunun ülkenin bölünmez bütünlüğüne karşı eylemlerin odağı haline gelmesi,

6) Kurucu vakfın, vakıf yükseköğretim kurumunun kuruluş aşamasında kuruluş taahhüdü olarak devir, temlik ve taahhüt ettiği mal varlığı unsurlarının faaliyetini sürdürmeye imkân vermeyecek ölçüde kaybedildiğinin tespit edilmesi,

8) Vakıf yükseköğretim kurumu mütevelli heyeti seçilmesi, yenilenmesi ve üyeliklerinin sona erdirilmesinde hileli ve usulsüz işlemlerin yapılması.

YÖNETİME EL KONACAK

Yönetmeliğin 26. Maddesi’nde “Faaliyet izninin geçici olarak durdurulmasının hüküm ve sonuçları YÖK tarafından faaliyet izninin geçici olarak durdurulması kararının alındığı tarihte vakıf yükseköğretim kurumu mütevelli heyeti başkanı, üyeleri ile rektörü veya müdürünün görevleri sona erer” deniyor.

Bu maddede ayrıca yönetime bir devlet üniversitesinin rektörünün getirileceği ve geçici mütevelli heyeti kurulacağı kaydediliyor.

“Faaliyet izninin geçici olarak durdurulması önlemini gerektiren durumların ortadan kalkıp kalkmadığı durdurma süresinin sonunda YÖK tarafından değerlendirilir” denilen yönetmelikte, “Önlemi gerektiren durumların ortadan kalkmadığının tespit edilmesi halinde bu süre bir-üç yıla kadar uzatılabilir” deniliyor.

DEVLETE GEÇECEKLER

Yönetmelikte, “Faaliyet izninin kaldırılmasının hüküm ve sonuçları” başlığı altında ise “Faaliyet izni kaldırılan vakıf yükseköğretim kurumunun yönetimi, tüzel kişiliğinin sona ereceği tarihe kadar Yükseköğretim Genel Kurulu tarafından belirlenecek aynı ildeki bir devlet üniversitesine devredilir” hükmü de yer alıyor. Bu başlık altında dikkat çeken diğer kararlar şöyle:

-YÖK, tarafından faaliyet izninin kaldırılması kararının alındığı tarihte vakıf yükseköğretim kurumu mütevelli heyeti başkanı, üyeleri ile rektörü veya müdürünün görevleri sona erer.

-Faaliyet izni kaldırılan kurumun kuruluş kanununun yürürlükten kaldırılması için durum Milli Eğitim Bakanlığı’na bildirilir.

-Vakıf Yükseköğretim Kurumu öğrencileri eğitimlerine tüzel kişiliğin sona erdiği tarihten sonra vakıf yükseköğretim kurumunu devralan üniversitede devam ederler ve diplomaları devredilen üniversite tarafından verilir.

-Öğrenciler vakıf yükseköğretim kurumuna ödedikleri ücretleri eğitimini sürdürdükleri devlet üniversitesine öderler. Bu ücretler üniversite bütçesine gelir olarak kaydedilir.

-Faaliyet izni kaldırılan vakıf yükseköğretim kurumunun taşınır ve taşınmaz malları ile tüm ayni ve nakdi hakları devrolunan yükseköğretim kurumunun mülkiyetine geçer.

-Faaliyet izninin kaldırılması kararı verilen vakıf yükseköğretim kurumunda çalışmakta olan akademik ve idari personelin hizmet sözleşmeleri vakıf yükseköğretim kurumunun tüzel kişiliğinin sona erdiği tarih itibarıyla yasal hakları ödenmek suretiyle feshedilir.

Vakıflar kazanç sağlayamaz
Yönetmeliğin 27. Maddesi’nde, vakıf üniversitelerinin kazanç amacı güdemeyeceğine dair hükümler yer alıyor:

- Vakıflar kendilerine kazanç sağlamak amacı ile yükseköğretim kurumu kuramazlar. Kurmuş oldukları yükseköğretim kurumundan herhangi bir suretle gelir, kazanç ve hak elde edemezler.

- Vakıf yükseköğretim kurumunun her çeşit gelirleri yükseköğretim kurumunda kalır ve geçici ya da dolaylı olarak dahi hiç bir suretle vakıf mamelekine veya üçüncü şahıslara intikal ettirilemez.

- Vakıf yükseköğretim kurumları diğer gerçek ve tüzel kişilere faaliyetleri ile ilgilisi olmayan konularda kefalet veremez ve yükümlülük altına sokulamaz.

- Vakıf yükseköğretim kurumları kaynak aktarımı yapamaz.