Tüketiciler ekonomiyi kurtarabilir mi?

FINANSGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Geçtiğimiz ay Barclays müşterilerine, hükümler ve koşulları güncellediğine dair bir mesaj gönderdi. Birçok kişi bu mesajı görmezden geldi. Ancak bu mesaj göründüğünden daha önemliydi. Ocak ayından itibaren Barclaycard minimum ödeme miktarını %2,5’ten, %3’e çıkarıyor. Bu %20’lik artış, düşük gelirli ve borcu olan kişilerin günlük ihtiyaçlarını karşılama ve borçlarını ödeme konusunda sorun yaşayabileceği anlamına geliyor. Prensipte, kredi sağlayıcıların pahalı tüketici borçlarında, minimum ödeme miktarını yükseltmeleri iyi bir şey. Borçlular borçlarını ne kadar çabuk öderse, o kadar az faiz ödemesi yaparlar. Ancak ekonomi resesyondayken, işsizlik artarken ve hükümetin finansal destek programlarının Mart ayında sona ermesi beklenirken, bu oldukça zor bir zaman.

Yine de, Barclaycard, ödemelerine ara vermiş ve zor durumda olan müşterilerini bu düzenlemenin dışında tutuyor ve konuyla ilgili endişeleri olan diğer müşterilerin de iletişime geçmesini istiyor. 

Barclays ve diğer kredi sağlayıcılar, İngiltere Finansal Yürütme Otoritesi’nin (FCA) baskılarına yanıt veriyor. FCA genellikle yoksul müşterilerin ödemekte zorlandığı borçların kapatılması konusunda baskıda bulunuyor. Dahası, korona virüs şoku nedeniyle bazı müşterilerin kredi limitlerini de düşürüyorlar. Ancak bunun zamanlaması daha iyi olabilirdi.

Debt Camel isimli finans blogunun yazarı Sara Williams’ın dediği gibi, “yükselen minimum ödemeler insanların borçlarını daha çabuk ödemesini sağlar. Ancak Ocak ayı bu uygulamayı devreye sokmak için en kötü ay. Bence birçok kişi gelen mesajı okumamış olacak ve birçoğu kötü bir sürprizle karşılaşacak.” Tüm bunlar birçok hane halkının ekonomisinin ne kadar güvencesiz olduğunu gösteriyor. 

Hükümet, aşılamalar hız kazandığında tüketicilerin yön verdiği bir ekonomik toparlanmanın gerçekleşeceğinden oldukça emin. Boğa piyasası taraftarı fon yöneticileri, bu toparlanmayı fiyatlıyor.

Schroders’tan Simon Webber, geçtiğimiz hafta Financial Times’a yaptığı açıklamada, “oldukça yüksek miktarda bastırılmış talep var” dedi. Perakende mağazaların, restoran zincirlerinin ve havayolu şirketlerinin hisseleri, borsalarda yükselişi beklenenler arasında. Buradaki iddianın temelinde çalışanların ve ücretsiz izindekilerin aldıkları ödeneklerle birikim yaparak, pandemiyi ekonomik olarak iyi koşullarda atlattığı fikri var. Gelirlerde düşüş görülmüş olsa da, özellikle eğlence ve seyahat harcamaları düştüğü için, insanların borçlarını ödeyecek ve birikim yapacak daha fazla parası oldu.

Bu ay İngiltere Merkez Bankası yetkililerinden Michael Saunders, “hane halklarının %25’inden fazlası geçtiğimiz yıl finansal güçlükle karşılaştığını ve borç ödemelerinde zorlandığını söyledi. Dahası araştırma sonuçları birikimlerini arttıran hane halklarının büyük çoğunluğunun bu birikimleri harcamaktan ziyade, tutmayı planladığını gösteriyor” dedi.

Merkez bankasının dikkatli olması oldukça sevindirici. Ancak dikkatli olunması gereken daha fazla şey var. Karantina önlemlerinin ne zaman sona ereceği, aşıların ne kadar hızlı uygulanacağı ve işsizliğin ne kadar daha artacağı bilinmiyor.

Elbette bir de Brexit var. Brexit’in ekonomiyi canlandıracağını düşünenler bile hızlı sonuçlar görmeyi beklemiyor. Saunders, risklerin “görece yavaş bir toparlanma eğilimini” işaret ettiğini söylerken oldukça haklıydı. Bütün bunlar, yüksek gelirlilerin tüketim taleplerinde bir yükselişin imkansız olduğunu göstermiyor. Restoranlar, oteller ve lüks arabaların satışları yükselebilir. İlgili şirketlerin hisseleri borsalarda ralli görebilir. Ancak bu toparlanma, düşük gelirlilere ulaşmayacak.

Anlaşmasız Brexit, İngiltere'deki Türk ürünlerini de vurabilir

Borsalardaki en riskli yatırım teknoloji hisseleri

Borsalardaki rallinin geçmiştekilerden farkı ne?