Trump 1 trilyon doları nereden bulacak?

Donald Trump seçimi kazandığından ve endeksler ile tahvil getirileri yükseldiğinden beri hep aynı temel yorumları duyuyoruz. Trump’ın altyapı harcamaları, bütçe açığı, Keynesyen politikalar vs... Trump’ın planı kamu yatırımlarından değil özel sektör yatırımlarından bahsediyor ve elbette bu çok büyük ve önemli bir fark. Bu konuda Trump kampının açıkladığı en net dokümanlardan bir tanesi (zaten çok sayıda yok) Wilbur Ross ve Peter Navarro tarafından kaleme alındı. Hemen ilk sayfalarında “Trump altyapı planı, ülkenin ihtiyacı olan altyapı yatırımlarının özel sektör eli ile kamu açısından kâr/zarar nötr bir şekilde yapılmasına dayanır” açıklaması var.

1 trilyon dolarlık yatırım rakamı nereden çıkıyor? 167 milyar dolarlık özel sektör yatırımının x5 kaldıraçla işe koyulacağı hesabı ile. Olası faiz maliyeti ne kadar olarak hesaplanıyor? Yüzde 4,5-5 aralığında, getirisi ise yüzde 9-10 aralığında. Özel sektörü teşvik için de devlet toplam yatırımın yüzde 82’sine gelecek bir vergi indirimi sistemini hayata geçirmeyi planlıyor. Dolayısıyla devamlı duyduğunuz (harcama kaynaklı) bütçe açığı buradan geliyor. Trump ve ekibi bu noktada ücret artışları ve kârlardan alınacak vergi ile teşviği nötralize edeceklerine inanıyor. Elbette işsizlik oranının yüzde 4,9’a gerilediği bir ortamda ciddi bir istihdam artışı sağlamak zor olabilir. Ancak geniş anlamda işsizlik oranının, teknik tabiri ile U-6, yüzde 9,5 seviyesinde olması nedeniyle bu mümkün görünüyor.

İkinci alternatif gelir kaynağı ise vergi affı. Vergi cennetleri veya Avrupa’da bekleyen 1 milyar dolar kârı ABD’ye getirdiğinizde 100 milyon dolar vergi yükümlülüğü ve 121 milyon dolarlık da bir proje söz konusu olacak varsayalım. Bu proje yüzde 82 vergi teşviki alacağından af sonucunda ödenen 100 milyon doları geri almış olacaksınız ve herkes mutlu mesut yaşamaya devam edecek. Yukarıda bahsettiğim raporda 10 yıllık bir dönem için 1 trilyon dolar yatırımdan bahsediliyor. Henüz kritik detayları bilmiyoruz ancak bu kaba tahmin üzerinden gittiğimizde Trump’ın kampanya sırasında bahsettiği büyüme hızının iki kat artması söz konusu olmayacaktır. Etkisi giderek azalacak şekilde yüzde “O.X” olarak tabir edebileceğimiz bir katkıdan söz edebiliriz.

Tabii soru işaretleri de çok. Özel sektöre bırakılan kamu yatırımları olması gereken, yani bir bakıma en fazla ihtiyaç duyulan yerlere gider mi? Kanalizasyon şebekeleri, fakir muhitlerde okullar ve ticari olarak yoğun kullanılmayan yollar özel sektör açısından nasıl bir kâr fırsatı sunuyor olabilir? Federal vergi yükümlülüğü olmayan (yani indirimden de faydalanması söz konusu olmayacak olan) emeklilik fonları, yabancı devlet fonları vs bu plandan fayda edinemeyeceklerine göre neden fonlama yapacak? Akla ilk gelen alternatif devlet fonları kullanılırsa Demokratlar destekleyecek ancak bütçe hassasiyeti yüksek olan Cumhuriyetçilerin büyük kısmı kamu ağırlıklı bir planı engelleyecektir. Trump’ın partinin elitleri arasında çok fazla gücü olmadığı düşünülürse yapabilecekleri sınırlı olabilir. Evet altyapı harcamaları önemli bir adım ve yükü FED’in omuzlarından da alacaktır. Ve evet, iyi bir fikir önce topyekun tüm varlıklarda, bu vakada endekslerde fiyatlanır. Ancak heyecan sona erip aklı selim hakim geldiğinde hangi sektör ve şirketlerin asıl kazanan olacağını detaylar belirleyecek. Bu nedenle taşlar biraz daha oturduğunda orta vadeli yatırımları seçmek daha doğru olacaktır. 2017 beklentilerimi de ocak sayısında paylaşacağım. Tüm Fortune okurlarının yeni yılını tebrik ederim. (Şant Manukyan / FORTUNE)