Suriyeli patronlardan Türkiye'ye tam gaz yatırım

İç savaştan kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyeliler 5.5 yıldır Türkiye’nin gündeminden inmiyor. Bugüne kadar sınır kentlerinde kurulan mülteci kampları, kamplar için yapılan harcamaların milyar dolarları aşması, Avrupa vatandaşı olmak amacıyla Ege’deki adalara geçerken hayatlarını kaybetmeleri, büyük şehirlerde dilencilik yapmaları, sigortasız hatta üç kuruşa çalıştırılmaları ve güvenlik sorunlarıyla gündemde olan Suriyeliler, sonunda kurdukları şirketlerle de gündeme oturdu. İç savaşın biteceğinden umudunu kesen Suriyeli işadamları Türkiye’de 5 yılda 5 bine yakın şirket kurdu. Başta kendi vatandaşları olmak üzere binlerce Türk vatandaşına da iş imkanı sağlayan Suriyeli girişimcilerin yaptıkları yatırım miktarı da 1 milyar liraya yaklaştı.

Yılda 1500 şirket

Suriyeli işadamları savaşın patlak verdiği yıl olan 2011’de Türkiye’de sadece 81 şirket kurmuştu.
Bu şirketler yıllar içinde çoğalarak 2016 yılı ağustos ayına kadar 4 bin 843’e ulaştı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre Suriyeliler 2012’de 165, 2013’te 489, 2014’te 1257, 2015’te 1599 ve 2016’nın ilk 8 ayında 1252 şirket kurdu.

Yarısı Suriyeli

Suriyeli patronların yatırım iştahı hız kesmeden devam ediyor. Şirket sayısının yıl sonuna kadar toplamda 5 bini aşması bekleniyor. 2016’nın ilk 8 ayında yabancı sermayeli 3 bin 123 adet anonim ve limited şirket kuruldu.

Bu şirketlerin 1252 tanesini Suriye sermayeli şirketler oluşturdu. Bu dönemde kurulan yabancı şirketlerin yüzde 40’ını Suriyeli şirketler oluşturdu.

2016’nın ilk 8 ayında toplam 692.6 milyon lira sermayeli yabancı şirket kuruldu. Bu dönemde kurulan yabancı sermayeli şirketler arasında Suriye menşeili olanların sermaye toplamı 176.3 milyon lira olarak gerçekleşti.

Sermaye akıyor

Böylece 8 ayda gelen toplam yabancı sermaye içinde Suriyeli şirketlerin payı 4’te 1’e ulaştı. Suriye’den 5 yılda şirket sermayesi olarak gelen para miktarı da 708 milyon lirayı aştı.

Açık arayla önde

Kurulan şirket sıralamasında Suriyeli girişimciler, 2015’te olduğu gibi 2016’nın ilk 8 ayında da açık ara lider oldu. Suriyeli 1252 şirketi Iraklılar 203, Almanlar ve İranlılar 196’şar ve Suudi arabistanlılar 123 şirketle izledi.

Önce büyük iller

Suriyeli patronlar iş kurarken sanayi ve ticaretin nabzının attığı büyük şirketleri öncelikle tercih etti. Yılın ilk 8 ayında İstanbul’da 624, Gaziantep’te 183, Mersin’de 161, Hatay’da 103 ve Bursa’da 61 adet Suriye sermayeli şirket kuruldu.

İnşaat ve emlakçılık ilk sırada

Suriyelilerin kurdukları şirketlerin başında inşaat ve emlakçılık geliyor. Lokantacılık, danışmanlık, seyahat acentesi, toptan ve perakende ticaret de en çok ilgi gören iş kolları arasında. İnşaat malzemesi, kerestecilik, sıhhi tesisat, tekstil, konfeksiyon, hırdavat, boya, cam, meyve ve sebze ticareti, otomotiv ticareti de en çok rağbet edilen iş alanları arasında yer alıyor.

‘Suriye Masası 4 koldan çalışıyor’

Eyüp Bartık Gaziantep Ticaret Odası Başkanı

“Odamıza kayıt olan Suriye uyruklu firma sayısındaki hızlı artışın neticesinde bu üyelerimize hizmet verecek bir birim oluşturduk. Kazan-kazan prensibiyle onları doğru yönlendirmek adına GTO bünyesinde bir Suriye Masası oluşturduk. Nisanda faaliyete başlayan birimde bir Suriye vatandaşı istihdam ediyoruz. Masamız faaliyetlerine başladığından bu yana firmalarla birebir iletişim halinde. Şu an Suriyeli firmalar için İş Türkçesi eğitimlerimiz devam ediyor. Suriye Masası Geçen ay, UNHCR ve Çalışma Bakanlığı işbirliğinde düzenlediği seminer ile Suriyelilerin çalışma izinlerine yönelik uygulamayı uzmanlar tarafından hem Türk, hem Suriyeli işverenlere anlattı. Yeni iş alanlarının yaratılmasına yönelik bir fizibilite projemiz devam ediyor. Mesleki eğitim projelerimiz var, bunların altyapısını da tamamlamak üzereyiz. Önümüzdeki dönemde gerçekleştireceğimiz bir araştırma ile de üye firmaların ihtiyaçlarını ve mevcut durumlarını tespit etmeye çalışacağız. Tek amacımız Türk işveren ile Suriyeli işveren ya da Türk çalışan ile Suriyeli çalışan arasında çalışma barışının bozulmadan, şehir ve ülke ekonomisine katma değer yaratacak bir ortama katkı sağlayabilmek.”

‘Mersin’i tercih ediyorlar çünkü...’

Şerafettin Aşut Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı

“Mersin ilk sekiz ayda Türkiye genelinde yeni açılan firma sayısına göre yüzde 2.2’lik payla 7’nci sırada yer aldı. Mersin kurulan yabancı sermayeli şirket sıralamasında İstanbul ve Gaziantep’ten sonra yüzde 6.4’lük pay ile üçüncü oldu. Odamıza kayıtlı yabancı sermayeli şirket sayısı ağustos sonu itibariyle 1600’ü geçti. Türkiye genelinde yabancı sermayeli şirket sayısı mevcut durumunu korurken Mersin yüzde 2’lik artış gösterdi. Bunda Mersin’in yüzünü dış ticarete çevirmiş bir liman kenti olması önemli rol oynadı. Yabancı sermayeli şirket sayısının artışında Suriyeli şirketlerin ciddi bir pay aldığı da söylenebilir. Suriyeli şirketler geçmişten gelen ticari yakınlığımız ve buradan daha önce çalıştıkları pazarlara ulaşabilme imkanı nedeniyle kentimize yatırımı tercih ediyor. Ağırlıklı olarak gıda, toptan ve perakende ticaret, depoculuk, telekomünikasyon hizmetleri ile inşaat sektörlerinde yatırım yapıyorlar. Bunların sermaye şirketleri olması nedeniyle kent ekonomisine katkıları da ciddi ölçülere ulaştı. Şirketlerin istihdam yaratması da ayrıca önemli. Küçük esnaf düzeyinde bazı sorunlar yaşansa da bu sorunların da en aza indirilmesi adına çalışmalar sürdürülüyor.”

Şirket sayısı 4.843 oldu

Yıllar Şirket sayısı
2011 81
2012 165
2013 489
2014 1.257
2015 1.599
2016/8 ay 1.252
TOPLAM 4.843

708.2 milyon lira sermaye getirdiler

Yıl Yatırım tutarı
(Milyon TL)
2011 4.7
2012 22.5
2013 74.8
2014 196.4
2015 233.5
2015/8 ay 176.3
TOPLAM 708.2

Alman şirketleri bile solladılar

Ülke Şirket sayısı
2016/8 ay
Suriye 1252
Irak 203
Almanya 196
İran 196
S. Arabistan 123

Tercihte 5 il öne çıkıyor

İl Şirket
sayısı
İstanbul 624
Gaziantep 183
Mersin 161
Hatay 103
Bursa 61
Şanlıurfa 24
Yalova 14
Antalya 14
Ankara 11
Sakarya 9
Adana 7
Konya 6
Kilis 5
Kocaeli 4
Muğla 4
Trabzon 4
İzmir 3
Kahramanmaraş 3
Aydın 2
Osmaniye 2
Aksaray 1
Balıkesir 1
Diyarbakır 1
Düzce 1
Kayseri 1
Malatya 1
Mardin 1
Van 1

Milliyet