‘Şimdi al sonra öde’ enflasyonun zehirli ilacı

FINANSGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ

‘Şimdi al sonra öde’ (BNPL) anlaşmalarına olan talep yaşam maliyeti kriziyle birlikte yükselişe geçti. İngiltere’de yaşlı insanlar dahil tüm yaş grupları kısa vadeli kredilerle enflasyon karşısında rahat bir nefes almaya çalışıyor.

Kullanıcıların ödemeleri ertelemesine veya taksitlere ayırmasına izin veren ürünler tüm düzenleyici kurum incelemelerine ve yükselen tüketici borçlanma oranlarına ilişkin endişelere rağmen popülerlik kazandı.

İngiltere merkezli finansal eğitim ve yardım kuruluşu Centre for Financial Capability (Mali Yeterlilik Merkezi,CFPB) tarafından yaptırılan bir ankete göre, BNPL ürünlerine en fazla sahip olma eğilimi gösterenler hâlâ genç kullanıcılar. Ankete katılan 18 ila 24 yaş arasındakilerin yüzde 54'ü, 12 ay önceki aynı döneme göre yüzde 6 bir artışla gelecek yıl kredi alacaklarını öngörüyor.

Financial Times’ın haberine göre daha endişe verici olan konu ise daha fazla yaşlı bireyin (65 yaş üstü her 5 kişiden biri) son 12 ay içerisinde BNPL ürünlerini kullanması veya kullanmaya niyetli olması. Bir yıl önce yapılan aynı araştırmada aynı gruptaki bireylerin yüzde 10’unda azı BNPL kullanmayı düşünüyordu.

CFPB Mütevellisi Jane Goodland konuyla ilgili açıklamasında, “Her yaştan insanın artan enflasyon nedeniyle ödemeleri karşılamakta zorlandıkları için şimdi al sonra öde yöntemine yönelmesi, bu programların acilen düzenlenmesi ihtiyacını göstermektedir” dedi.

Finansgundem.com’un derlediği bilgilere göre BNPL'ye olan talep pandemi sırasında olağanüstü bir artış göstermişti. Dünyanın her yerinde Klarna, Affirm, AfterPay, Snoop, PayPal ve Zip gibi uygulamalar bol miktarda kısa vadeli faizsiz kredi dağıttı. ABD’de BNPL şirketleri tarafından gerçekleştirilen krediler 2019’da 2 milyar dolarken 2021’de 24 milyar dolara kadar yükseldi.

Enflasyondaki artış BNPL şirketlerine olan talebi artırsa da merkez bankalarının faiz oranlarını yükseltmesi ve tüketici duyarlılığındaki düşüş bir zamanlar yüksekten uçan şirketlerin hisselerini gerçek dünyaya döndürdü.

İsveç merkezli BNPL firması Klarna’nın 46 milyar dolar olan değeri temmuz ayında 7 milyar dolara düştü. ABD borsalarında listelenen Affirm’in hisseleri geçtiğimiz yıl %83 değer kaybetti.

Tüketici lobi örgütleri yaşam şartlarının zorlaşmasıyla kredi talebinin artması arasındaki ilişkiden endişe duyuyor. İngiltere Merkez Bankası (BoE) verileri kasım ayında kredi kartı borçlanmalarının ekim ayındaki 400 milyon sterlinden 1,2 milyar sterline yükseldiğini gösteriyor.

Kredi yardım kuruluşu StepChange’in Dış İlişkiler Direktörü Richard Lane, İngiltere’de yetişkinlerin yüzde 45’inin en az bir fatura veya kredi taahhüdünü karşılayabilmekte zorlandığını belirtiyor. Lane konuyla ilgili açıklamasında, “Faturaları veya temel ihtiyaçları karşılayabilmek için krediye başvurmak sürdürülemezdir ve sonuç sorunlu olan bir krediyi daha da kötüleştirir” açıklamasında bulundu.

BNPL kullanan katılımcıların yüzde 30'una yakını, o sırada tam tutarı ödeyemedikleri için bu uygulamaları kullandıklarını belirtiyor. Artan sayıda kullanıcı da gecikme faizi ödediğini bildiriyor. CFPB ayrıca gecikme faizlerinin şirketlerin 2020’deki toplam gelirlerinin yüzde 5’inden az olduğunu bir yıl sonrasında ise neredeyse yüzde 7'ye yükseldiğini tespit etti.

BNPL kredileri, zamanında ödendikleri sürece faizsizdir, ancak İsveç'in Klarna'sı gibi bazı sağlayıcılar, İngiltere de dahil olmak üzere bazı piyasalarda gecikme faizini kaldırmıştır.

Glasgow merkezli lobi örgütü Scotcash'in CEO'su Sharon McPherson başvuru sahipleri arasında BNPL kullanımının yanı sıra diğer borç biçimlerinin de "patlaması" konusunda uyarıyor. McPherson açıklamasında, “Kredi kartlarını maksimize etmiş olabilecek, daha sonra BNPL'ye geçmiş olabilecek yüksek gelirli insanları gördük. Şimdi Scotcash gibi borç verenlere geliyorlar çünkü başka seçenek yok” dedi.

BNPL İngiltere'de şu an için düzenlenmemiş durumda değil. Haziran ayında İngiltere hükümeti, firmaların müşterilerine kredi testi uygulaması gibi tüketicinin korunmasını iyileştirmeyi amaçlayan yeni bir kurallar planı hazırladı.

Siber Pazartesi’nin kazananı ‘Şimdi al, sonra öde’

Amerikalılar temel ihtiyaçlarında ‘şimdi al sonra öde’ kullanıyor

Apple’dan ‘Şimdi al, sonra öde’ hamlesi