Petrol sorunu bitmek bilmiyor

Irak merkezi hükümetinin, Türkiye’nin Kuzey Irak petrolü için önerdiği üçlü mekanizmaya sıcak bakmaması alternatifleri gündeme getirdi. Petrol boru hattı için uzun süredir mutabakat halinde olan Türkiye ile Kürt yönetiminin, görüşmelerin olumsuz sonuçlanması halinde Bağdat yönetimini by-pass ederek petrol alışverişini başlatacağı iddiası enerji kulislerinde gündeme geldi.
Milliyet'in haberine göre, Türkiye, Irak Merkezi Hükümeti ve Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi arasında Kürt petrolleri için oluşturulması istenen üçlü mekanizmada beklenen gelişme olmadı. Irak, Türkiye’nin bu önerisine egemenlik haklarını gerekçe göstererek tepki koydu.

Üçlü mekanizma önerisi

 Irak’ın enerji işlerinden sorumlu Başbakan Yardımcısı Hüseyin El-Şehristani’nin, üçlü mekanizma önerisini reddettiği belirtildi. Irak’ın hidrokarbon kaynaklarının tüm Irak’a ait olduğunu belirten Bağdat yönetimi, Kürt yönetiminin bağımsız üye olarak anlaşma mekanizmasında yer alamayacağını ifade etti. Irak hükümetinin, Türkiye’nin Kürt bölgesinden yaptığı tankerli petrol sevkiyatını da “kaçakçılık” olarak nitelediği belirtildi.

Kapı kapanmadı

Ancak Irak Merkezi Yönetimi, Kürt petrol boru hattı için kapıyı tamamen kapatmadı. Müzakerelerin Irak içinde süreceği, Kürt yönetimiyle varılacak mutabakatın ardından Türkiye ile görüşmelere geçilebileceği belirtildi.

Alternatif senaryo

 Irak Merkezi Yönetimi, Irak anayasasını ve yasalarını öne sürerek, Kürt petrolünün tüm Irak’a ait olduğunu belirtiyor. Irak’ın milli enerji şirketi SOMO’yu petrol ithal ve ihracatında tek yetkili haline getiren yasalar da merkezi yönetimin dikkat çektiği konular arasında yer alıyor.
 Bağdat yönetiminin bu tavrı, Kürt boru hattına kapıyı tamamen kapatmasa da farklı senaryoları gündeme getirdi. Kulislerde konuşulan senaryolara göre, Bağdat yönetiminin blokajına rağmen boru hattı tamamlandı ve hatta petrol basılmaya başlandı.
Bu kapsamda, Neçirvan Barzani’nin de belirttiği gibi, yılbaşından önce Kürt boru hattından Türkiye’ye gönderilmeye başlanacağı iddia edildi. SOMO’nun bu yeni boru hattında denetimi olmadığı için petrol akışının ancak askeri yöntemlerle engellenebileceği belirtildi.

Gelir ABD Merkez Bankası’na

Türk hükümetini, “petrol parası Türk bankalarında toplanacak” tezi de tartışmalı hale geldi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 1483 numaralı kararı işgal sonrası Irak’ın kaynaklarının bölüşümüyle ilgili bazı maddeler içeriyor. Türkiye’nin de kabul ettiği düzenlemeye göre, Irak petrol gelirleri ABD Merkez Bankası’na yatırılıyor, bunun karşılığında petrol alınıyor. Bu nedenle bu konudaki sorun da hâlâ çözülemedi.