Özbekistan, İslam Kerimov'u uğurluyor

Özbekistan'ı 27 yıl yöneten İslam Kerimov, son yolculuğuna uğurlanıyor. Kerimov’un naaşı bugün sabah başkent Taşkent’ten doğduğu şehre, Semerkant'a getirildi.
 
Taşkent'ten çiçeklerle gönderilen Kerimov'un cenazesini, Semerkant’ta on binlerce kişi karşıladı. Cenazenin bulunduğu araca çiçek atanların yanı sıra toplu halde ağlayanlar da vardı.

Özbekistan Cumhurbaşkanı Kerimov, cenaze töreninin ardından anne ve babasının da bulunduğu mezarlıkta defnedilecek.

Türkiye'yi Başbakan Yardımcısı Tuğrul Türkeş'in temsil ettiği törene, çok sayıda ülkeden cumhurbaşkanı ve hükümet temsilcisi katılıyor.

78 yaşındaki Kerimov, cumartesi günü geçirdiği beyin kanamasının ardından hastaneye kaldırılmış ve vefat ettiği dün duyurulmuştu.

YERİNE ÜÇ ADAY VAR

Kerimov’un ölümü üzerine, ülkede kimin iktidara geleceği yönünde tartışmalar alevlendi. 2003 yılından beri başbakanlık görevini yürüten Şevket Mirziyoyev, Orta Asyalı siyaset uzmanları tarafından Kerimov’un muhtemel halefi olarak değerlendiriliyor. 59 yaşındaki Mirziyoyev, ülkenin en önemli gelir kaynağı olan tarımın yönetimini de kontrol altında tutuyor.

Özbekistan Maliye Bakanı Rustam Azimov diğer kişilere göre daha liberal tutuma sahip.

Özbekistan Milli Güvenlik Servisi’ni 21 yıl boyunca yöneten Rustam Inoyatov’un ismi de adaylar arasında geçiyor. Inoyatov, 2005 yılında Andican kentinde çıkan ayaklanmayı sert bir şekilde bastırmış, olaylarda yüzlerce kişi ölmüştü.

KIZI ETKİLİ OLACAK

Kerimov’un kızı Lola Karimova-Tillyaeva’nın göreve kimin geleceği kararına etki edeceği düşünülüyor. Özbekistan’ın UNESCO elçisi Tillyeava’nın eşi Timur Tillyaev’in de güçlü bir figür olduğu aktarılsa da hakkında bilinenler sınırlı.

Çiftin, Özbekistan’daki mal varlıklarını satıp İsviçre’ye yerleştikleri biliniyor. Kerimov’un büyük kızı Gulnara Kerimova’dan babasıyla yaşadığı tartışmanın ardından iki yıldır haber alınamıyor. Kerimova’nın ev hapsinde tutulduğu düşünülüyor.

27 YILLIK İKTİDAR

Özbekistan'ın tarihi Semerkant kentinde 30 Ocak 1938'de doğan Kerimov, Sovyetler Birliği döneminde Mikhail Gorbaçov tarafından Özbek Komünist Partisi Genel Sekreterliği'ne getirildi. 1989 yılında yönetimi alan Kerimov, 1991 yılında Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlığını elde eden ülke Orta Asya cumhuriyetlerinin en kalabalığını 27 yıldır yönetiyordu.

İslam Kerimov, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Ulusal Demokrat Parti’yi (UDP) kurarak başına geçti. Kendine bağlı bir muhalefet partisi de kurduran Kerimov, ülkede komünist statükoyu devam ettiren bir çizgi izledi.

ABD'YE VERDİĞİ ÜS

Kerimov ve yönetimi, Batı tarafından insan hakları ihlalleri nedeniyle sık sık eleştiriliyordu. BM’nin Özbekistan’la ilgili raporlarında işkencenin sistematik hale geldiği birçok kez vurgulandı.

11 Eylül saldırılarının ardından Özbekistan ABD’ye topraklarında bir üs verdi, bu tarihten itibaren güvenlik kaygıları ve AB ülkelerinin alternatif enerji kaynağı arayışı nedeniyle ülkenin insan hakları ihlallerine göz yumuldu.

Kerimov, 2005'te düzenlenen bir sokak gösterisinde halkın üzerine ateş açılmasının ardından Washington'dan gelen eleştirilere tepki göstererek ABD birliklerini üsten çıkarmıştı.

2005 yılında Andijan'daki olaylarda, asker göstericilerin üzerine ateş açmış ve insan hakları örgütlerine göre olayda 700'ün üzerinde kişi hayatını kaybetmişti.