Maliyet hesapları zamlarla şaştı, yeni fiyat artışları kapıda

Yeni yılın ilk gününe damgasını vuran enerji zamları iş dünyasında da geniş yankı buldu. Sanayicilerin büyük kısmı bu yönde bir zammı beklediklerini söylerken, zammın oranı ve zamanlaması konusunda takvimin önceden belirtilmemesinin maliyet hesabı yapmayı güçleştirdiğini vurguluyor. Aynı zamanda son enerji zamlarına yönelik yapılacak yeni fiyatlamalarının ilk çeyrekte enfl asyonu bir miktar yukarıya çekeceğine de kesin gözüyle bakılıyor. Dünya'da Merve Yiğitcan imzalı haberde, enerji zamlarını değerlendiren sektör temsilcileri küreselde yüksek seyreden enerji fiyatlarının Türkiye’de düşük kalmasının pek mümkün olmadığa dikkat çekerken, devletin enerji sübvansiyon mekanizmasının daha şeffaf bir şekilde yeniden tasarlaması noktasında görüş bildirdiler. Enerji maliyetlerinin bu denli arttığı bir dönemde yeşil enerji yatırımlarının daha da öne çıktığını savunan sanayiciler, özellikle yenilenebilir enerjinin finansmanın konusunda yeni teşvikler beklediklerini belirtiyor.

Türkiye Makine Federasyonu (MAKFED) Başkanı Adnan Dalgakıran, kimsenin zamları ya da ilave maliyet artışlarını güzel karşılamayacağını, ancak tüm dünyada yüksek enerji fiyatlarının bir gerçek olduğuna dikkat çekti. Türkiye’nin enerjide pek çok ülke gibi dışa bağımlı olduğuna dikkat çeken Dalgakıran, “Dışarıda artan fiyatların bizim maliyetlerimize yansımaması mümkün değil. Hele ki bizim gibi sübvanse kaynağı olmayan bir ülke için yansıtmamak imkansız” dedi. Enerjinin sübvansiyonu konusunun yeniden ele alınması gerektiğini savunan Dalgakıran, “Türkiye’deki elektrik, doğalgaz ve petrol fiyatları dünya fiyatlarının çok altındaydı ama buna rağmen şikayet vardı. Oysa Türkiye’nin Avrupa’dan daha uyguna fiyata verme imkanı yok. Zaten enerji fiyatlarının bu seviyelere gelmesi bekleniyordu. Burada yeni ve şeff af bir sübvansiyon sistemi tasarlamalıyız. Bazı sektörlerin maliyetleri içinde enerjinin payı düşük, bazılarının ise yüksek. Burada stratejik sektörler belirlenebilir. Bunlara daha uygun enerji verilebilir. Ancak bunun ölçümü de yapılmalı ve şeff af şekilde paylaşılmalı. Yoksa her yere verilen teşvik hiçbir şekilde teşvik anlamına gelmez” ifadelerini kullandı. “Bu enerji fiyatları bizim gerçeğimiz” diyen Dalgakıran, “Sadece bizde uzun süre fiyatlara yansıtılmadı. Şimdi ise hepsi birden bindirildi. Bu gerçeği görmeliyiz. İşimize geldiği yerde konuşup işimize gelmediği noktada konuşmamak iş dünyasının gönüllüğünü ve prestijini zayıfl atıyor” şeklinde konuştu.

“Fiyat artışları kaçınılmaz”

TOBB Demir ve Demir Dışı Metaller Sektör Meclis Başkanı Veysel Yayan ise enerji fiyatları dünyanın her yerinde pahalı olduğunu, bunun göz ardı edilemeyeceğini belirterek, “Türkiye’nin de hazine bütçesinden bunu karşılaması mümkün değil. Mümkün olduğu kadar bireysel tüketici ve sanayici arasında dengeli dağıtmak kaydıyla bu fiyat yükselişleri kaçınılmaz gibi görünüyor” dedi. Devletin enerji sübvansiyonunu kademeli olarak azalttığına değinen Yayan, “Bunu anlıyoruz. Ama nasıl yaparsa yapsın enerji veremez hale gelmesin. Bizim sektör için en önemlisi enerjinin temini. Bulunmaya enerji en pahalı enerji. Enerji yetersizliği yüzünde durmak zorunda olmanın maliyeti çok yüksek oluyor. Bununla aralıkta karşılaştık, bir daha istemiyoruz. Bedeli neyse o enerjinin bulunmasını istiyoruz, bunun zararları daha fazla oluyor” dedi. Enerjiyi kullanan sektörler üzerinden YEK-DEM kapsamında devletin yeşil enerjiyi teşvik ettiğini kaydeden Yayan, “Biz de kademeli olarak bunun bizim sırtımızdan alınıp devlet bütçesinden karşılanmasını istiyoruz. Zaten enerjinin pahalı olduğu ortamda bir de yenilenebilir enerji için sektörlerin üzerinden kaynak üretmeye çalışmak yanlış” ifadelerini kullandı.

“Zam sonrası fiyatların rekabetçiliği önemli”

TOBB, Plastik, Kauçuk, Kompozit Sanayi Meclis Başkanı Yavuz Eroğlu da, zamları değerlendirirken rekabetçilik vurgusu yaptı. Sanayici için bir şeyin fiyatının azlığı çokluğu değil rekabetçiliğinin önemli olduğuna dikkat çeken Eroğlu, “Şimdi Avrupa’da mal sattığım ülkelerde enerji fiyatlar ne ona bakacağım. Türkiye için hala rekabetçi mi değil mi bu önemli” dedi. Son dönemde Türkiye’nin enerji fiyatlarının Avrupa’ya göre özellikle çok ucuz kaldığını kaydeden Eroğlu, “Yüksek oranda bir zam yapıldı. Eğer hala bu konuda rekabetçiyse fiyatlarımız ve uzun bir süre de zam yapılmayacaksa biz bunu hesaplar önümüze bakarız. Her gün zam olması bizler için daha kötü. Öngörülebilirlik için bu önemli” diye konuştu.

“Rekabet gücümüzü etkiliyor”

İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Başkan Vekili Çetin Tecdelioğlu, hırdavat sektöründe elektrik ve doğalgaz maliyetinin yüzdesinin yüksek olduğunu, bir anda yapılan bu zamların rekabet güçlerini ciddi oranda etkileyeceğini kaydetti. “Zamana yayılıp yapılsaydı bizde maliyetlerimize zaman içinde giydirirdik. Ama aniden olunca olumsuz etkileniyoruz” diyen Tecdelioğlu, “İşletmelerimiz içinde çok fazla tasarruf noktaları var. Bunlara odaklanacağız. Aynı zamanda yeşil enerji yatırımlarımızı artıracağımız bir dönem olacak. Bu konuda da yeni teşvik bekliyoruz. Devlet özellikle finansal destek sağlarsa sektör yeşil enerji yatırımlarını daha kolay yapar” şeklinde konuştu.

“İhracatta kâr kaybı olarak dönecek”

TOBB Hazır Giyim ve Konfeksiyon Sektör Meclis Başkanı Şeref Fayat, yükselen enerji fiyatlarının sanayi için büyük sıkıntı olduğunu söylerken kasımdan bu yana gerçekleşen doğalgaz ve elektrik zamlarının ortalama yüzde 5 gibi bir ilave maliyeti olacağını kaydetti. Henüz kasım zamlarının maliyet hesabı yapılmışken, son zamlarla beraber enerjide maliyetleri yeniden güncellemek zorunda kalacaklarını kaydeden Fayat, “Bu da rekabette bizi zora sokacak. Tüm maliyetleri yeniden gözden geçirmemize neden olacak. Açıkçası şaşkınız. Yeni yılla beraber maliyetimiz yapıp işimize bakalım derken, şimdi enerji maliyetlerinin toplam maliyetler içindeki payını tekrar hesaplayarak ne fark koyacağız, ona bakacağız. 3 ay önce aldığımız siparişlere bunu yansıtmamız mümkün değil. Enfl asyona da doğrudan etkisi olacak. Özetle bu maliyet artışı ilk çeyrekte dışarıda kar kaybı, içeride de enfl asyon olarak bize dönecek” ifadelerini kullandı.

“Maliyet hesabı yapamıyoruz”

İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Üyesi Tayfun Koçak, bir süredir dövizde yaşanan ani hareketler nedeniyle sanayici ve ihracatçıların fi yatlamada zorluk çektiğini söylerken, “Şimdi artan enerji maliyetleri de bir yük getirdi. Sanayici olarak maliyet hesabı yapmakta çok zorlanıyoruz” dedi. Akaryakıt ve köprü geçiş ücretlerine yapılan zamların da üreticileri etkileyeceğini kaydeden Koçak, “Bu zamlar da lojistik ve nakliye zamlarını da beraberinde gelecek. 2022’yi bu zamlarla karşılamak bizim için hoş olmadı” şeklinde konuştu.

“Zamlar öngörülebilir olmalı”

Armatür Derneği Başkanı Gökhan Turhan, tüm dünyada hissedilen enerji krizinden dolayı fi yat artışlarını beklediklerini, zamlara rağmen enerji fi yatlarının hala Avrupa’dan düşük olduğunu kaydetti. Bundan sonra da fi yatların artacağına işaret eden Turhan, “Hala devlet tarafından enerji destekleniyor. Burada sorun ev elektriği ile sanayi elektriğinin farklı olması. Bence sanayi elektriğinde ücretlendirme daha ucuz ya da en azından aynı olmalı. Ekonominin ayakta kalması için sanayinin üretmesi lazım” dedi. Fiyat artışlarının öngörülebilir olmasının daha iyi olacağına dikkat çeken Turhan, “Zamların ne kadar olacağını bilsek ya da kademeli olarak gelse daha iyi olabilir” diye konuştu.

Elektriğe büyük zam! En az yüzde 52

Doğalgaz fiyatlarına yüzde 25 zam!