Lahey'de savcıya ABD'yi soruşturma izni

Merkezi Hollanda’nın Lahey kentinde bulunan Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Afganistan savaşı sırasında işlendiği öne sürülen muhtemel savaş suçlarıyla ilgili soruşturma açılması talebini onayladı. UCM temyiz dairesi, muhtemel savaş suçları ve insanlığa karşı suçlarla ilgili soruşturma talebini reddeden ilk derece dairenin kararının hatalı olduğuna hükmetti. Temyiz dairesi, “soruşturmanın adalete hizmet etmesi” kriterinin ilk derece daire tarafından değil savcılık tarafından belirlenebileceğini ve soruşturma açmak için gerekli hukuki kriterlerin sağlandığını belirtti. Daire, UCM’nin yargı yetkisi olduğuna ve savcılığın soruşturma açabileceğine karar verdi.

UCM Başsavcısı Fatou Bensouda, Kasım 2017’de, ABD askerleri, ABD Merkezi Haber alma Teşkilatı (CIA) ve Afgan askerlerin Afganistan savaşı sırasında savaş suçu, Taliban’ın da insanlığa karşı suç işlediğine dair iddialara yönelik soruşturma talebinde bulunmuştu. ABD UCM’ye üye olmasa bile, Amerikan askerlerinin, iddia edilen savaş suçunu UCM’ye üye olan Afganistan’da işlediği için sorgulanabileceği belirtilmişti.

‘Anlaşmaya uymuyor!’

ABD, Afganistan’da veya başka bir yerde Amerikan askerleri hakkındaki suistimal iddialarını soruşturmaya veya bu konuda kovuşturma başlatmaya teşebbüs eden UCM personeline vize vermeyeceği tehdidinde bulunmuş, Başsavcı Bensouda’nın ABD’ye giriş vizesini iptal etmişti. UCM ilk derece dairesi, 12 Nisan 2019’da Bensouda’nın ilgili soruşturma talebini oy birliğiyle reddetmiş, Bensouda ise ret kararını temyize taşımıştı.

Öte yandan ABD Savunma Bakanı Mark Esper, Taliban’ın, Amerikan kuvvetlerine saldırmama konusunda sözünde durduğunu ancak Afgan kuvvetlerine yönelik şiddeti azaltma noktasında sözünü tutmadığını söyledi.

Esper, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley ile Senato Silahlı Hizmetler Komitesi’nde 2021 yılı savunma bütçesine ilişkin değerlendirmelerde bulundu. ABD ile Taliban arasında anlaşma sağlandığı halde, örgütün, Afganistan’da saldırı düzenlemeye devam ettiğine ilişkin bir soruya yanıt veren Esper, bu anlaşmanın Afgan hükümetiyle Taliban arasındaki görüşmelerin başlamasının yolunu açmayı amaçladığını, görüşmelerin beş gün içinde başlayacağını kaydetti.

Kabil yönetimi ile Taliban arasındaki görüşmeler konusunda “karışık sinyaller” aldıklarını belirten Esper, ABD’nin Afgan hükümetine bu süreçte askeri destek vermeye devam edeceği konusunda vaatte bulunduğunu ifade etti. Esper, “Taliban, ABD ve koalisyon kuvvetlerine saldırmama konusunda anlaşmaya bağlı ancak Afgan kuvvetlerine yönelik şiddeti azaltmayı sürdürme konusunda değil” diye konuştu.