K.Irak'ta üçlü bir yapı mı olacak?

Türkiye ile Kuzey Irak arasında Kuzey Irak'taki petrol-doğalgaz sahalarında aramanın yanı sıra boru hatlarının yapımını da kapsayan sözleşmelerde tam mutabakat sağlanırken, Bağdat, Erbil ve Ankara'nın içinde yer alacağı üçlü bir yapının kurulması hedefleniyor.
Petrolde ve doğalgazda yüzde 90'ın üzerinde dışa bağımlı olan Türkiye, arz güvenliği ve çeşitliliği için Kuzey Irak ve Irak'ın kaynaklarına büyük önem veriyor. Türkiye, Irak ile geliştirdiği enerji işbirliğiyle yıllık 60 milyar dolara ulaşan enerji ithalatını azaltmayı  hedefliyor. Reuters'ta geçen hafta Cuma günü yer alan habere göre kaynaklar, Türkiye ile KRG arasında  geçen hafta milyarlarca dolar değerinde bir enerji paketine ilişkin sözleşmelerin imzalandığını
söylemişlerdi. Sözleşmeler kapsamında Turkish Energy Company (TEC) Kuzey Irak'ta altı sahada petrol ve gaz aramaları yapacak; altı sahayla ilgili olarak Exxon Mobil XOM.N ile ortaklık yapılacak.  Son dönemde karşılıklı ziyaretlerle yumuşayan Ankara-Bağdat ilişkileri Kuzey Irak ile enerji alanında mutabakat sağlanmasıyla yeniden gerildi. 
Irak Bölgesel Kürt Yönetimi (KRG) Başbakanı Neçirvan Barzani'nin geçen haftaki ziyaretinde  sözleşmelerinin imzalanmasının ardından Bağdat bu konuda duyduğu hoşnutsuzluğu ortaya koyarken,
Enerji Bakanı Taner Yıldız Pazar günü gittiği Bağdat'ta Irak'ın enerjiden sorumlu Başbakan  Yardımcısı Hüseyin el Şehristani ile bir araya gelerek son gelişmeleri ele aldı.      Görüşmenin ardından iki ülke enerji bakanlıklarının yayımladığı ortak deklarasyonda "KRG'den  Türkiye'ye petrolün ticari ihracatı için Irak merkezi hükümetinin de rızasını almayı ve bütün  tarafların yararına olacak üçlü bir işbirliği planı başlatmayı arzuluyoruz" denildi. Bağdat'taki temaslarının ardından Erbil'e giden ve 3. Kürdistan-Irak Petrol ve Gaz Konferansı'na katılan Yıldız yaptığı konuşmada, Kuzey Irak ile Türkiye'nin enerji konusunda yaptığı çalışmalarda bir mutabakat sağlandığını söyledi. Barzani de aynı konferansta, Türkiye ile Kuzey Irak arasındaki enerji anlaşmasının nihai detayları üzerinde uzlaşıldığını teyit etti.
Bağdat, kendi onayı olmadan Ankara ile Erbil'in petrol ihracatı dahil enerji alanında işbirliği yapılmasına itiraz ediyor.
Yıldız, "Dün Şehristani ile Bağdat'ta bu ilişkileri geliştirmek için üçlü bir mekanizma geliştirme konusunu görüştük... Merkezi Irak hükümetinin de bu konuda rızasının alınması gereğine inanıyoruz" dedi. 
Anayasaya göre, Irak'ın bütününden ihraç edilen petrolden elde edilen gelirin yüzde 83'ünün Bağdat'a yüzde 17'sinin Erbil'e gitmesi gerekiyor.    
Türkiye ile Kuzey Irak, Kürt bölgesinden ihraç edilecek petrolün parasının Türkiye'de bir kamu bankasında açılacak hesapta tutulması ve ardından harcamaların düşülmesinin ardından kalan tutarın, payların bölüşümü konusunda Bağdat ve Erbil arasında mutabakat sağlanana kadar bloke edilmesini öneriyor. Ancak bugüne kadar Bağdat bu konuda olumlu bir cevap vermedi.     Kuzey Irak yönetimi petrol gelirlerini düzenli alamadığı gerekçesiyle zaman zaman Bağdat'ı
sert şekilde eleştiriyor.
Erbil'de gazetecilere açıklamalarda bulunan Yıldız, "Kuzey Irak ile yaptığımız mutabakatın yanındayız ama bunun üçlü bir şekilde yürümesini arzulamaktayız. Buna Iraklı kardeşlerimiz karar versin. Bunu Bağdat'ta mı Ankara'da mı Erbil'de mi yapmak isterler, bu konuda kendilerinden cevap bekliyoruz" dedi.
Yıldız'ın bugün temaslarını tamamlamasının ardından akşam saatlerinde Ankara'ya dönmesi bekleniyor.Öte yandan KRG Enerji Bakanı Aşti Hawrami bugün yaptığı açıklamada, yeni petrol boru hattının tamamlandığını, testin tamamlanmasının ardından günlük akışın 300,000-400,000 varil olacağını belirterek, "Hattan akışın 500,000-600,000 varile ulaşmasını amaçlıyoruz" dedi.     Hawrami, "Bu hat Türkiye'ye kamyonla yapılan petrol ihracatının bir kısmının yerini alacak" dedi. 
KRG'nin yapımını tamamladığı söz konusu boru hattının kısa süre içinde faaliyete geçmesi bekleniyor. Kerkük-Ceyhan hattına bağlanacak olan hattan petrol ihracatının başlayacak olması, bu konuda henüz onay vermeyen Bağdat'ın tepkisini çekiyor.