İş yerlerinin teftişinde yeni dönem

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı, kayıt dışı olarak iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetinde bulunan işyerleri için yeni teftiş anlayışı çerçevesinde denetimlerini yürütecek. İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’na bağlı olan İş Müfettişleri Heyeti’nin Özel İstihdam Büroları Derneği’nde gerçekleştirdiği toplantıda çalışma hayatının öncelikli sorunlarının esas alınarak yapılacak yeni teftişlerle ilgili bilgi verildi.
Programlı teftişlerde kayıt dışı istihdamın engellenmesi, yabancı uyruklu kaçak çalıştırmanın önlenmesi, çalışma ortamlarının sağlıklı hale getirilmesi, çalışma hayatında verimliliğin artması, işçilere mevzuata aykırı şekillerde fazla çalışma yerine ilave istihdama teşvik edilmesi, iş uyuşmazlıklarının azaltılarak, çalışma barışının sağlanması amaçlanıyor.
Çalışma hayatının öncelikli sorunları esas alınarak geliştirilen yeni teftiş programı, Özel İstihdam Büroları Derneği’nde gerçekleştirilen toplantıyla duyuruldu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Teftiş Kurulu Başkanlığı’na bağlı İş Müfettişler Heyeti, Özel İstihdam Büroları Derneği Başkanı Tibet Eğrioğlu, Başkan Vekili Altuğ Yaka ve dernek yönetim kurulu üyeleriyle gerçekleşen toplantıda, kayıt dışı olarak iş ve işçi bulmaya aracılığı faaliyetinde bulunan işyerleri için hazırlanan yeni teftiş programının detayları paylaşıldı.
İlk olarak Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa ve Antalya’da başlayıp, Türkiye genelinde belirlenen işkolları ve alanlarında gerçekleştirilecek programlı teftişlerde, öncelikli olarak kayıt dışı istihdamın engellenmesi hedefleniyor. Yeni denetim anlayışı ile yabancı uyruklu kaçak çalıştırmanın önlenmesi, çalışma ortamlarının sağlıklı hale getirilmesi, çalışma hayatında verimliliğin artmasına katkı yapılması, işyerlerinde işçilere mevzuata aykırı şekillerde fazla çalışma yaptırma yerine, ilave istihdamın teşvik edilmesi, iş uyuşmazlıklarının azaltılarak çalışma barışının sağlanması amaçlanıyor.
İşçi ve işverenlere yasal düzenlemeler ve uygulamalar konusunda bilgi ve destek sağlanacak yeni denetim anlayışı çerçevesinde;
- Sektörel sorunların tespiti ve çözümlerin geliştirilmesini sağlamak, ayrıca aynı işkolu ya da sektörde faaliyet gösteren işyerlerinin aynı dönemde denetlenmesi ile işyerleri arasında haksız rekabeti önlemek amacıyla işkolu esasına dayalı teftiş programı uygulanacak.
- “Önlemek ödemekten daha ucuzdur” anlayışıyla “Önleyici teftiş” olarak adlandırılan yeni yöntemde, eksik ya da yanlış bilgi nedeniyle ortaya çıkan mevzuata aykırılık ve eksikliklerle ilgili olarak, ceza uygulamaktan ziyade eğitim yoluna başvurulacak. Önceden gerekli tedbirlerin alınması, mevzuata aykırılık ve eksikliklerin düzeltilmesi sayesinde, zararların ortaya çıkması engellenecek.
- İşverenlere mevzuatın uygulanması konusunda rehberlik yapılacak. İşçi ve işverenleri bilgilendirici toplantılar düzenlenecek ve iş mevzuatının kolayca uygulanmasına yönelik dokümanlar dağıtılacak.
Gerçekleşen toplantıda Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü kayıtlarına göre; 2012 Haziran sonu itibari ile 331 Özel İstihdam Bürosu’nun faaliyette bulunduğunu belirten İş Müfettişleri, söz konusu işyerlerinin dışında, kayıtlı özel istihdam büroları ile aynı tür faaliyetlerde bulunan, ancak gerekli yasal izni almamış pek çok iş yerinin olduğunu belirtti. Müfettişler izinsiz olarak faaliyet yürüten bu şirketlerle ilgili gelen şikayetlerin başında, iş arayanlardan ücret alındığını vurgulayarak, çalışma izni bulunmayan yabancı uyruklu kişilere iş ve işçi bulma aracılığının yapıldığını, bu kişilerin özellikle ev hizmetleri, yaşlı, hasta ve çocuk bakımı hizmetleriyle ilgili işlere yerleştirildiğini belirtti. İş ve işçi bulma aracılığı dışında başka faaliyetlerde de bulunan bu işletmelerde kayıt dışı çalışma şartlı işe yerleştirilmelerin yanı sıra hukuka ve yasalara aykırı yazılı ve sözlü anlaşmaların da yapıldığı söylendi.
Özel İstihdam Büroları Derneği’nde gerçekleşen toplantıda yeni denetim anlayışının “risk esasına dayalı” ve “önleme amaçlı” olduğunu belirten İş Müfettişleri, hedeflerinin işçilerin sağlığını ve güvenliğini sağlamak, işyerlerinin ve istihdamın sürekliliğini tehdit eden riskleri gidermek olduğunu vurgulayarak, programlı teftişlerle ulaşılacak diğer hedefleri şöyle sıraladı;
- Kayıt dışı olarak iş ve işçi bulmaya aracılık eden işyerlerinin, gerekli yasal koşulları yerine getirmeleri halinde kayıt altına alınmalarının sağlanması,
- Kanuni şartları yerine getirmek istemeyen ya da yerine getiremeyecek durumda olan Özel İstihdam Büroları hakkında idari para cezası uygulanması ve faaliyetlerine son verilmesinin sağlanması,
- Kayıt altına alınmaları sağlanan Özel İstihdam Bürolarının iş ve işçi bulmaya aracılık dışında faaliyette bulunmalarının engellenmesi,
- Çalışma izni bulunmayan yabancı uyruklu işçilerin istihdamının önlenmesi ve gerekli koşulları taşımayanların sınır dışı edilmesinin sağlanması,
- Söz konusu işyerleri aracılığı ile kayıt dışı işe yerleştirmelerin önlenmesi,
- Aracılık hizmeti veren işyerlerince yapılan hukuka ve yasalara aykırı yazılı ve sözlü anlaşmaların sona erdirilmesi,
- Söz konusu işyerlerinin çalışma koşullarının 4857 sayılı Yasa açısından teftişinin yapılması.