Hükümet ne zaman faizin inmesini istiyor

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın Cumhurbaşkanı Erdoğan'a verdiği brifing sonrası pek olmasa da ondan önce hükümet tarafından sıkça 'faiz indirimi' baskısı geliyordu.

Milliyet yazarı Selva Demiralp bugünkü köşesinde hükümetin ne zamanlar daha çok faizin inmesini istediğini ve en çok kimler tarafından yapıldığını kaleme aldı. İşte Demiralp'in o yazısı;

Koç Üniversitesi’nden doktora öğrencim Gökhan Şahin Güneş ile yapmakta olduğumuz bir çalışmada iktidar partisinin yapmış olduğu faiz indirimi çağırılarının ekonomi üzerindeki etkilerini inceliyoruz.

Bu çalışma için Milliyet arşivlerini günlük olarak tarayarak para politikasına yönelik yapılan eleştirileri derledik. Para politikasına yönelik eleştirileri enflasyonla ilgili olanlar, döviz kuruna ilişkin olanlar ve faiz oranlarına ilişkin olanlar şeklinde 4 ana gruba ayırmak mümkün. Ancak enflasyonla ilgili olan yorumların politika faizi açısından ne ima ettiğini kestirebilmek zor. Çünkü temel ekonomik prensiplerden yola çıkarsak “Enflasyon düşmeli” şeklinde bir yorum “Faizler yükselmeli” manasına gelecek şekilde yorumlansa da kimi iktidar üyelerinin bunun tersine inanan bir mantık izlediklerini biliyoruz.

Bu tür karışıklıkları engellemek için sadece faizlerin genel seviyesine ya da politika faizine yönelik “Faizler düşmeli” yorumlarını ayırarak 2006 sonrası dönem için gösterdik:
Şekil 1’de özellikle 2010 ve 2012’de Faiz indirimi çağırılarının diğer senelere göre daha fazla olduğuna şahit oluyoruz. 2010 Merkez’in koridor politikasını başlatarak bir yandan borçlanma faizini düşürürken bir yandan da politika faizinde kademeli indirimlerin yapıldığı yıl.

Bu sene içerisinde iktidarın da herkes gibi para politikası duruşu konusunda kafa karışıklığı yaşayarak “Daha da indirin” talebinde bulunduğu görülüyor. 2012’de ise politika faizi uzunca bir süre sabit kalırken üst bant kademeli olarak ciddi şekilde indirilmesine rağmen hükümet bu durumdan tatmin olmuşa benzemiyor.

Söz konusu dönemde reel GSYH ve kişi başına düşen GSYH rakamlarını gösteren şekil 2’de ise ilginç bir tablo ortaya çıkıyor.

Gerek 2010 gerekse 2012’de kişi başına düşen GSYH büyümesinin yüzde 2’nin altında kaldı. Dolayısıyla, iktidardan gelen faiz indirimi çağrılarının büyüme odaklı endişelerle olduğu söylenebilir.

En çok yorum kimin?

Peki, en çok yorum yapan iktidar üyeleri kimler? 2010 yılındaki 9 yorumun 8 tanesi zamanın Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan tarafından direk politika faizine yönelik eleştiri olarak, bir tanesi ise zamanın başbakanı Tayyip Erdoğan tarafından faizlerin genel seviyesinin yüksekliğine değinen bir yorum olarak gelmiş. 2012 yılındaki 13 yorumun ise 11 tanesi yine zamanın Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan’dan gelirken iki tanesi başbakan Erdoğan’dan gelmiş. Bu 13 yorum da faizlerin çok yüksek olduğunu ve inmesi gerektiğine değinirken aynı sene içinde Ali Babacan’dan gelen tek yorum faizlerdeki yükselişinin yüksek enflasyondan kaynaklandığının altını çizerek Merkez Bankası’na arka çıkmış.