Hazır giyimde 'bekle-gör' dönemi

Türkiye ekonomisi ve ihracatının lokomotif sektörleri arasında yer alan tekstil ve hazır giyim sektörleri, savaşın yol açtığı belirsizlik ve finansman sıkıntısı nedeniyle yatırımda hız kesti.

En çok dış ticaret fazlası veren iki sektörün temsilcileri, açıklanan finansman paketlerinin yetersiz kaldığını, şartların çok sık değiştiğini ve savaşın da belirsizliğe yol açtığını vurgulayarak, bekle-gör dönemine girdiklerini anlattı. Yener Karadeniz'in Dünya'daki haberine göre iş dünyası temsilcileri, yılın ikinci yarısında gelişmelere göre yatırım ortamının yeniden hareketlenebileceğinin sinyalini verdi.

1 yılda 109 bin yeni istihdam

Türkiye hazır giyimde AB’nin 3. dünyanın ise 5. en büyük tedarikçisi konumunda bulunurken, tekstil ise dünyada 5. sırada yer alıyor. Her iki sektör aynı zamanda fazla istihdam sağlayan sektörlerin başında geliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu verilerine göre geçen yılın tamamında iki sektörde 53 bin 685 olan işletme sayısı, 59 bin 488’e istihdam ise 1 milyon 69 binden 1 milyon 177 bine yükseldi. Yani yılın tamamında 109 bin adet yeni istihdam sağlandı. Sadece tekstil sektörünün salgın döneminde başlanan ve bu yıl hayata geçecek yatırımların toplam kapasiteyi yüzde 20 artırması bekleniyor. Yine salgın döneminde değişen tedarik zincirine bağlı olarak artan talebin devam edeceği ve ekonomik konjonktürün düzeleceği beklentisi, yeni yatırımların da aralık ve ocak ayında artmasına yol açtı.

Aylık bazda en yüksek teşvik başvuruları

Ticaret Bakanlığı Yatırım Teşvik İstatistiklerine göre, 2021’in Aralık ayında her iki sektörde 354’ü 6. Bölge’de olmak üzere 567 yatırım için teşvik belgesi başvurusu yapıldı. Önümüzdeki dönemde hayata geçmesi planlanan yatırımların toplam değeri 8 milyar TL iken söz konusu yatırımlar için öngörülen istihdam ise 52 bin 500 olarak gerçekleşti. Bu yılın ocak ayında ise 4,3 milyar TL değerinde 167 yatırım için teşvik belgesi başvurusu yapıldı. Her iki ayda öngörülen yatırımların toplam değerleri son yılların aylık bazda en yüksek rakamları olarak öne çıktı.

Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya aralık ve ocak aylarında yatırım iştahının arttığını, artan teşvik belgesi başvuru sayısının da bunun göstergesi olduğunu söyledi. Gerek savaş ortamı gerekse finansal destek anlamında açıklanan paketlerin yetersizliğinin yatırım ortamını negatif etkilediğini dile getiren Ramazan Kaya, “Ana hedef olarak Anadolu’da büyük ölçekli üretim tesisleri kurmak istiyorduk. Ancak hem açıklanan KGF’nin şartları ve uygulaması, hem de savaşın yol açtığı moralsizlik yatırımlarda duraklamaya yol açtı. En son açıklanan KGF paketi, büyüklük, tanımlanan limit, değişken faiz yapısı ve hak edişe göre ödenecek olması bizi ikilemde bıraktı. 50 milyon liralık yatırım için başvuru yapılıyor ama 5 milyon liralık limit belirleniyor. Öte yandan bu limit de hak edişe göre ödeniyor. Bu zaman kaybına yol açıyor. Üstelik bu sürede faiz işlemeye devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Şirketlerin sermaye yetersizliği yaşadığını dile getiren Kaya, “Hammadde ve diğer girdi fiyatlarının arttığı noktada firmalar kendi sermayelerini emtia ve diğer girdilerde kullanıyor. Yatırım ya da teknolojide banka ve kredilere ihtiyaç duyuluyor. Bunu geçtiğimiz haftalarda bir araya geldiğimiz Ticaret Bakanı'mız Mehmet Muş’a da ilettim. KGF için önce şartlar belirlendi, sıra talep toplamaya gelince şikayetler ortaya çıktı. Önümüzdeki dönemde yeni bir düzenleme yapacaklar diye düşünüyoruz. Onun mesajını verdiler” şeklinde konuştu.

Yatırım için 25 milyar TL açıklandı

Üç ayrı paketten oluşan 60 milyar liralık KGF destekli kredide, yatırım desteği için 25 milyar TL, ihracat desteği için 25 milyar TL, işletme harcamaları için de 10 milyar TL’lik limit tanımlanmıştı. 22 Şubat itibariyle başvuruları alınmaya başlayan destek paketlerine 20 finans kuruluşları aracılık ediyor. Ancak yatırım teşvik belgesi başvuruları incelendiğinde sadece 2021 Aralık ve 2022 Ocak aylarında yapılan teşvik belgesi başvurularının öngörülen yatırım tutarı 12 milyar TL’yi geçiyor.

"Finansman ihtiyacının da finansmana ulaşmasının en sıkıntılı olduğu dönemdeyiz"

Anadolu’da yatırımı ana gündemlerinden biri yapan kurumlardan bir dğeri de İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB). Başkan Mustafa Gültepe, artan uluslararası talebe bağlı olarak yatırım ihtyacının artığını ancak sermayeye ulaşmada sorun yaşandığını anlattı. Finansmana erişim ve kredibilite konusunda en sıkıntılı dönemlerden birinin yaşandığına dkkat çeken Mustafa Gültepe, “Hem tekstil hem de hazırgiyimde teşvik bölgelerinde yatırım konusunda yoğunluk var. Ancak bu yatırımların hızlıca hayata geçmesi için enstrümanlara ulaşımın kolay olması, ödemelerin de hızlı yapılması gerekir. En son yenileneblr enerjiye yönelik bir teşvik açıklandı. Sermaye ihtyacı arttı. Kredibiilte ve krediye ulaşma anlamında bu dönem eskye oranla daha sıkıntılı. KGF’nn büyüklüğü yetersz, Exim’de eski limitler yok. Finansman desteklerinin de, tanımlı limtlerin de artması lazım. Bunlar olursa yatırımlar iknci yarıda hızlanır, mevcutlar ise daha hızlı hayata geçer” ifadelern kullandı.