Fransız diplomatlardan Macron'a öfke

"Ketum, sadık ve meslek gereği sahip oldukları uzlaşmacı" çalışma yöntemiyle bilinen Fransız diplomatları Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'a isyan ederek, bakanlık tarihinde ikinci kez greve gitti.

Fransa'nın tüm dünyadaki temsilcilerinin merkeze gönderdiği ünlü diplomatik "telgrafların" başında  sabahın ilk saatlerinde "Grevde" mesajı düştü.

Fransız diplomatlar, 18 Nisan'da Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin iki turu arasında, Paskalya tatili sırasında sessizce resmi gazetede yayınlanan yeni "uygulama kararnamesini" protesto etmek için dün bakanlığa gitmedi. Grev kararı, bakanlıkta örgütlü sendikalar CFTC, CGT, Solidaires, FUS ve bakanlığın diğer örgütlerinden oluşan bir sendikalar birliği tarafından alındı ve yaklaşık 500 diplomatı biraraya getiren kolektif tarafından da desteklendi.

Tarihinde ikinci kez ve 2003'ten beri ilk kez bir grup diplomat, 1 Ocak 2023'te yürürlüğe girecek olan bu reforma karşı ayaklandı. Bu sabah çıkılan grev, Avrupa ve Dışişleri Bakanlığı ile yurtdışındaki Fransız diplomatik temsilciliklerinin sakin koridorlarında küçük çaplı bir deprem etkisi yarattı. Elysee Sarayı ve hükümet tarafından getirilen yeni "uygulama kararnamesi," diplomasinin iki tarihi makamının, tam yetkili bakanlar ve dışişleri danışmanlarının yok olmasını ve diplomatların gelecekte üst düzey devlet memurlarını biraraya getiren ortak bir havuzdan seçilmesini öngörüyor. Dışişleri bakanlığının 13 bin 500 üyesinden 800'ü bu gruba giriyor.

Yeni düzenleme, uygulamada, il valisi olan bir üst düzey devlet memurunun, hükümet tarafından Rusça bilmese dahi Moskova ya da Kiev büyükelçisi olarak atanması olanağını getiriyor. Yeni düzenlemeyle ayrıca bir özel sektör temsilcisinin Ankara, Londra ya da Berlin büyükelçisi olmasının da önü açılıyor. Üstelik diplomatlar, bu uygulamnın, üst düzey memurları aşarak, tüm bakanlığa yayılmasından endişe ediyor.

Le Drian destek vermedi

Cumhurbaşkanı Macron, kendisinin de mezun olduğu Fransız Kamu Yönetimi Okulu ENA'yı kapatarak, 2023 yılından itibaren, tüm üst düzey devlet yöneticilerinin, yaklaşık 800 kıdemli memurun, yeni oluşturulacak Kamu Yöneticileri organına katılmasını istiyor. Böylece üst düzey dışişleri diplomatları; valiler, maliye ve tarım müfettişleri ile aynı havuzda biraraya geliyor. Bu düzenlemeyle diğer üst düzey bürokratların da diplomasi geleneğinden gelmeksizin Dışişleri'ne getirilebilmesinin yolunu açıyor.

Genç diplomatlar, "Diplomasi mesleğinin ortadan kalkma tehlikesiyle karşı karşıyayız" başlığı altında, Emmanuel Macron'un istediği ve 2023'te iki tarihi yapının, "dışişleri danışmanlarının ve dışişleri tam yetkili bakanlarının yok edilmesini" öngören reformu kınadı. Eski Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian buna karşı çıktı, ancak son sözü Elysee Sarayı söyledi.

Son günlerde birçok bakanlık yetkilisi, "#diplo2metier/meslekten diplomat" hashtag'i altında bakanlık tarihinde görülmedik bir biçimde, "diplomasi bir meslektir" sloganıyla kamuya açık duruş aldı. Genç diplomatlar Le Monde gazetesinde bir makale yayınlarken, emekli diplomatlar da meslektaşlarına yoğun destek verince, Fransız dışişleri koridorlarında greve destek arttı. Macron'un Le Diran'dan boşalan koltuğa, diplomasi koridorlarının yakından tanıdğı tecrübeli bir diplomat olan Catherine Colonna'yı ataması da Dışişleri çalışanlarının öfkesini yatıştırmaya yetmedi.
Konsoloslar ve danışmanlar, görevde veya emekli büyükelçiler, bakanlıktaki üst düzey bürokratlar, Twitter'da "#diplo2metier" hashtag'i ile açıkça reforma muhalefet etti.

Fransız diplomasisinin yaşayan en önemli ismi, Fransa'nın eski Washington ve BM büyükelçisi Gerard Araud, "Fransız diplomatik teşkilatını kaldırma kararının saçmalığını hala üzerimden atamıyorum. Üstelik, savaş geri dönerken, siyaset ekonominin önüne geçerken ve dünya her zamankinden daha tehlikeli bir hale gelirken..." sözlerini dile getirdi.

"Amacı anlamıyoruz"

Dışişleri'nde örgütlü 6 sendika ve ismini gizli tutan büyükelçiler, "Bu reformun amacını göremiyoruz. Zaten üst düzey bürokraside bakanlıklar arası ve yurt dışında son derece iyi çizgilerle belirlenmiş bir geçiş var. Büyükelçiliklerimiz diğer bakanlıklardan görevlilerle dolu. Öte yandan, ENA'nın kaldırılması ve artık memurların birbirinin yerine geçmesi arzusu endişe verici. Diğer bakanlıklardan memurların kalitesi söz konusu değil, ama bizim mesleğimiz sıradan bir meslek değil, tecrübeyle kazanılıyor. Bu tecrübeler gidilen yerlerde ediniliyor. Diplomasi zamanla öğrenilen bir meslek" diyerek karşı çıkıyor.

Hükümet ise reformu, "çeşitlilik eksikliğine yanıt verme zorunluluğuyla" savunuyor. Ancak diplomatlar, bu reformun "Becerilerin ve liyakatın silinmesine, potansiyel olarak keyfi atamalara yol açmasına, mesleki yeni krizlerin yaratılmasına ve Fransız diplomasisinin dünyadaki etkisinin zayıflamasına yol açacağı" uyarısında bulunuyor.

Macron ve Dışişleri teşkilatı arasındaki savaş

Son 20 yıldır, uluslararası ilişkilerin sürekli artan baskısı altında çalışan Fransız Dışişleri uzun süredir eleman eksikliği ve mali yetersizliklerden şikayet ediyor. Suriye, Libya, Afganistan, Mali, Orta Afrika, Ukrayna, Rusya krizleri nedeniyle yoğun mesai harcayan teşkilat, bütün bu zorluklara rağmen hükümetten yeterince takdir ve destek görmediğinden şikayet ediyor. Üstelik diplomatik hamlelerin Bakanlık'tan çok Elysee Sarayı'nda dar bir kadro ile alınmasından şikayet eden Fransız diplomasisi, Elysee'nin kendilerine gerekli önemi vermemesi nedeniyle de zorluklar yaşıyor.

Macron'un 2019 yılı Ağustos ayında, Büyükelçiler Konferansı'nda, yüzlerce büyükelçi karşısında, Dışişleri'ni "Vladimir Putin'in Rusya'sı ile yakınlaşma politikasını engellemekle suçlaması" da rahatsızlığı su yüzüne çıkardı. Ancak diplomatlar, "Bugün gelinen noktada, Rus tehdidine ilişkin yaptığımız analizlerde bugün haklı çıktık" diyerek, bakanlığın profesyonel yetkinliğini savunuyor.

Bugün grevciler, profesyonel diplomasinin “kaybolma” riskiyle karşı karşıya olduğunu düşünüyor. Quai d'Orsay'ın sessiz koridorlarında sesini nadiren duyuran diplomatlar, sendikaları aracılığıyla, "Yeni reform ülkemizin kendini koruma ve savunma yeteneğini kalıcı olarak zayıflatma riski altında bakanlığımızı baltalamak için anlaşılmaz bir arzuyu yansıtıyor" kaygısını dile getiriyor. Bu adımın, Fransa'nın uluslararası sahnedeki etkisinin erozyona uğratacağı, dünyanın en iyi ve en eski diplomatik ekiplerinden birine sahip olan Fransız diplomasisinin, tüm büyük başkentlerde imrenilir ve saygı duyulur olduğuna "ülkenin kendi kategorisinin ve imkanlarının üzerine çıkmasını sağladığına" dikkat çekiyor. Diplomatlar, "bütçe yetersizliklerine ve krizlere rağmen Fransa'yı kısmen bir dünya gücü yapan işte bu diplomatik kadrolardır. Ancak yakında reform olduğu gibi uygulanırsa, Fransa artık profesyonel diplomatları olmayan tek büyük Batılı ülke olacak" sözleriyle mesleklerini savunuyor. (Amerikanın Sesi / Arzu Çakır)