Fotoğraflar Türkiye'den geçildi! Dünya'daki Mars

Mars'a gerçekleşen tarihi yolculuktan aylarca önce NASA'nın açıklamasıyla dünyanın gözünü çevirdiği Türkiye'nin incisi Salda Gölü, bu kez Reuters'ın haberiyle gündemde. Uluslararası ajans Reuters, 'Dünya'daki Mars. Türk gölü gezegendeki eski yaşama dair ipuçları taşıyor olabilir' başlığıyla çok sayıda fotoğrafın yer aldığı bir haber yayımladı.

Haberdeki kareler foto muhabiri Ümit Bektaş'ın imzasını taşırken, ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nden (NASA) Dr. Thomas Zurbuchen Reuters'a Türkiye'nin Maldivleri olarak bilinen Salda Gölü'nü anlattı.

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı'nın (NASA) uzay aracı Perseverance Mars'taki Jezero Krateri'nde yaşam izini aramayı sürdürürken, bilim insanlarının bir gözü de Türkiye'deki Salda Gölü'nde.NASA'nın bilim araştırmaları sorumlusu Dr. Zurbuchen, uzay aracı Perseverance'in Mars'ta yaşam izi aradığı günlerde Salda'nın Kızıl Gezegen hakkında bilgi sağlayabilecek güçlü bir örnek olduğunu söyledi.

Salda Gölü'nün Jezero Krateri'yle büyük benzerlikler taşıdığına dikkat çeken bilim insanı Zurbuchen şu ifadeleri kullandı: "Perseverance bir şey bulduğunda, Salda Gölü'ne de bakıp her iki süreci de inceleyebiliriz. Sadece benzerliklere değil, Perseverance ile Salda Gölü arasında eşit derecede önemli olan farklara da bakabiliriz. Dolayısıyla bu göle sahip olduğumuz için gerçekten çok memnunuz çünkü göl, uzun süre daha bizimle birlikte olacak."

NASA, Preseverance Mars'a inmeden bir gün önce "Kratere kimse ayak basmadı ama Türkiye’deki Salda Gölü sayesinde neler bekleyebileceğimiz konusunda bazı fikirlerimiz var" tweetini paylaştı Temmuz 2020'de yayımlanan bir NASA makalesinde ise "Jezero kraterine seyahat edemeyebilirsiniz ama ona en yakın yeri görmeye gidebilirsiniz: Salda Gölü, Türkiye" ifadesi yer aldı.

BİR ZAMANLAR DEVASA BİR GÖLDÜ

2000'li yıllarda gezegende araştırmalar yapan Spirit ve Opportunity ile yakın zaman önce Curiosity, Mars'ın bir zamanlar daha sıcak ve ıslak bir gezegen olduğunu, daha kalın bir atmosfere sahip olduğunu ortaya koydu. Perseverance, kendinden önceki robotların bilgileri ışığında, eğer bir zamanlar var oldularsa, ilkel yaşam formlarının izini arayacak. Bunun için de bir zamanlar devasa bir göl olan Jezero'ya indirildi.

Bilim insanları, Mars'taki kurumuş krater gölünün, özellikle minerolojileri açısından Salda Gölü'yle benzerlik taşıdığını düşünüyor. Bu temelde, Salda'dan elde edilen bilgiler ile yapılacak karşılaştırmaların, Mars'ta mikrobiyal yaşam izi arayışına yardımcı olacağı tahmin ediliyor. Salda'daki hidromagnezit tortular, mikroplar tarafından aşındırılarak şu anki halini almış kayalar. Okyanuslardaki resif veya mercan kayalıklarına benzeyen bu oluşumlara mikrobiyalit deniyor.

Bilim insanları, Jezero kraterinde benzer bir oluşumun kalıntılarına rastlamanın, Mars'ta geçmiş yaşam adına 'dev' bir haber olacağını düşünüyor. BBC'ye konuşan California Üniversitesi'nden gezegen bilimci Bethany Ehlmann, tıpkı Dünya'nın ilk yaşam formlarının araştırıldığı gibi Mars'ta mikrobiyolojik yaşam kalıntısı araştıracaklarını söyledi.

Ehlmann, "Bu yaşam formlarının Dünya'da 3.5 milyar yıl önce yaşadığını biliyoruz. Cevabını aradığımız soru; bunların Mars'ta da 3.5 milyar yıl önce, göl diplerinde yaşayıp yaşamadığı" dedi.

DÜNYAYA GETİRİLİP KARŞILAŞTIRILACAK

Beklenti, Perseverance'ın yapacağı araştırmaların sonuçlarının Dünya'da alınacağı yönünde. Aracın, elde ettiği kaya örnekleri, başka bir araçla Dünya'ya geri getirilecek.

NASA ve Avrupa Uzay Ajansı'nın milyarlarca dolar maliyetli ortak projesi ile daha küçük bir aracın 2026 yılında Jezero kraterine gönderilerek, Perseverance'ın bıraktığı tüpler içindeki kaya örneklerini toplaması planlanıyor. Araç daha sonra yörüngeye çıkacak ve burada bir uydu tarafından yakalanarak, ileri araştırmalar için Dünya'ya geri getirilecek.

SpaceX hali hazırda Mars'a gidecek uzay aracının roket testlerini yapıyor. Amaç öngörülebilir bir gelecekte Mars'a insanlı uçuş gerçekleştirmek. Perseverance da bu araştırmalar kapsamında, "Mars'ın karbondioksit ağırlıklı atmosferinden, solunabilir oksijen elde edilebilir mi?" sorusuna yanıt arayacak.

NASA'nın bilim araştırmaları sorumlusu Dr Thomas Zurbuchen, "Eğer Himalayalar ve Alpler'deki bir jeolojik örneğin niteliğini gerçekten anlamak istiyorsak, insanları oraya götürmeliyiz. Bu Mars'ta da aynı" dedi.