Fed başarılı oldu mu?

1977 yılında ABD’de Merkez Bankası için bazı hedefler belirlenmişti. Bunlar maksimum istihdam, dengeli fiyatlar ve de kabul edilebilecek düzeyde, uzun vadeli faizler idi ! Acaba son Merkez Bankası Başkanı Bayan Janet Yellen dönemindeki FED, bu hedeflere ulaşabilmiş mi? Bir eski FED yöneticisi aşağıda özeti verilen yazıyı yayınlamış.

Bilindiği gibi 2008 yılı sonu Global krizin başlangıcıdır. ABD işsizlik oranı 2009 yılı ekim ayında yüzde 10 değeri ile zirvede idi. Bu yılın, yani 2017 yılının başında ise işsizlik oranı yüzde 4.8 düzeyine indi. Bu oran iktisatçıların geneli tarafından tam istihdam anlamına gelir şeklinde değerlendiriliyor.

Halbuki Euro Bölgesi'ne bakarsak, Euro Bölgesi'nde kriz öncesindeki dönemde işsizlik oranı yüzde 7.5 değerinde idi. Ama 2017 Ocak ayında ise yüzde 9.6 düzeyinde gerçekleşmişti. Yani ABD Merkez Bankası, istihdam açısından başarılı olarak değerlendirilmesi gereken düzeydeki bir kamu kurumu olarak değerlendirilmeli.

İkinci olarak ABD’nin fiyat sorunu yani enflasyon incelenirse, özel tüketim harcamalarının enflasyonu bugünlerde % 1.9 olarak görülür! Bu enflasyon düzeyi de FED’in Açık Piyasa İşlemleri Komisyonu'nun hedef olarak koyduğu yıllık % 2 oranın tam aynısı! Bu düzeyi Avrupa Birliğinin tüketici enflasyonunun yüzde 9 civarında olduğu gerçeği ile karşılaştırırsak ve de Japonya enflasyonunun da sıfır civarında olduğunu da hatırlarsak, FED’in bu kabul edilebilir duruma yüksek olmayan uzun vadeli faizlerle geldiğini de düşünürsek, çok başarılıdır da diyebiliriz.

Diğer bir açıdan da FED bu başarılara ulaşmaya çalışırken çok sayıda eleştiri karşısında kalmış ama eleştirilere hiç kulak vermemişti. FED faizleri en önce sıfıra indiren Merkez Bankası olmuştu. Ayrıca çok büyük varlık alımında önder olan Merkez Bankası idi. Ayrıca da faizleri sekiz yıl aynı düzeyde tutarak, veya çok yavaş bir şekilde artırarak, son derece esnek bir politika uygulamasını gerçekleştirmişti. Üstelik de bütün bu dönemde Euro Bölgesi'nin sorunları da gündemde idi.

Tabii bu arada bir de büyüme oranı konusu var. Şu anda ABD büyüme oranı yüzde 2 gibi arzu edilenden biraz daha az bir düzeyde . Ama yüzde 2 düzeyindeki büyüme düşük olarak da düşünülebilir. Tabii biraz geriden gelen, global yavaşlama , ABD’de kriz ortamında prodüktivite yavaşlaması ve çalışma yaşındaki nüfusun yavaş genişlemesi gibi faktörler büyümeye çelme takan faktörler. FED politikalarını uygularken ne yaptığını vatandaşlara da anlatma çabasında da oldu.

FED önümüzdeki ilk toplantısında (çok kısa bir zaman sonra,hatta bu hafta olabilir) 0.25 puanlık bir faiz artışı yapacak gibi gözüküyor. Yellen dönemindeki FED, veriye ve bilgiye dayanan ve de bağımsız bir politika uygulayarak başarılı oldu. Darısı tüm Merkez Bankalarının başına!