'Batıyoruz çare bulun'

TÜRKİYE’de hazır giyim markaları peş peşe iflas ederken, alışveriş merkezlerinde yer alan küçük esnaf da “Bizi batarken de görmüyorlar. Küçük esnafın AVM’ye girecek gücü yok. Giren de arada ezilip, kayboluyor” siteminde bulundu.
Hürriyet'in haberine göre, Wenice Kids, Seven Hill, Uki, Haan-Gar, Berk ve son olarak RodiMood gibi iflasın eşiğindeki Türk giyim markalarından sonra Alışveriş Merkezleri’ndeki küçük esnaf da isyan bayrağını çekti. AVM’lerdeki küçük esnafın haklarını korumak için 8 Mart 2013’te kurulan AVM Kiracıları Derneği Başkanı Dr. Kenan Yüce, AVM’lerin büyük markalara kira ve ortak giderlerde avantaj sağladığını, bunu yaparken de zar zor mağaza açabilmiş küçük esnafın cebinden aldığını söyledi. Yüce, “Büyük markalar batınca herkes görüyor, konuşuyor ama AVM’lere bütün sermayesini yatırıp giren küçük esnafın iflasını kimse görmüyor. Yüzlerce küçük esnaf AVM’lerde mağdur oldu, battı ama hiç konuşulmadı” dedi.
BÜYÜKLERE İMTİYAZ
İskenderun’daki Prime Mall isimli AVM’de Nane, Mr. Kumpir ve El Meksico isimli üç restoranı varken, yönetimle yaşadıkları anlaşmazlık sonucu dükkanlarına el konulduğunu iddia eden Yüce, “Buradaki hukuki süreç devam ediyor. Bütün mağdurlar bir araya gelsin diye dernek kurduk” dedi. Yüce, iddia ettiği AVM’lerdeki sıkıntıları şöyle anlattı: “Bizim cebimizden ödenmek üzere büyük markalara imtiyaz sağlanıyor. Ortak alan giderlerinde pek çok haksızlık söz konusu. AVM kiracıları neye ne kadar ödediğini bilmiyor. Kat Mülkiyeti Kanunu uygulanmıyor. Süper market, elektronik mağazası ve büyük mağazalarda sözleşmelerde alanlar küçük gösteriliyor. 4 bin metrekare mağazayı, 1000 metrekare gösteriyorlar ve ortak giderler için ödeyeceği tutarı böylece düşürüyorlar. Ama o bedelleri biz ödüyoruz. Küçükten çalıp büyüğe veriyorlar yani.”
6 AY DAYANIYORLAR
Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, Türkiye’de esnaf ve zanaatkârın sürekli sıkıntı çektiğini, cadde esnaflığının yok olmaya yüz tuttuğunu söyledi. Bugünün dev markalarının da geçmişte esnaf olduğunu hatırlatan Palandöken şu değerlendirmeyi yaptı: “Küçük esnafın AVM’ye girecek gücü yok. Zaten almıyorlar. AVM’ye girmek için zincir mağaza olman lazım. Giren de arada ezilip, kayboluyor. En fazla 6 ay dayanabiliyor rekabete. Böyle yüzlerce esnaf zarar etti, battı gitti. Kimse görmüyor.”
Farklı olmayan rekabet edemez
ALIŞVERİŞ Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hulusi Belgü ise konuyu şöyle değerlendirdi: “Sadece perakende değil tüm sektörlerde eskiden iflas daha fazlaydı, şimdi daha az. Büyümede dikkatli olması lazım. Hem perakendeci hem AVM yatırımcısı için geçerli bu. Her tarafta hata yapanlar. AVM’lerde büyüklere avantaj sağlayıp küçüklerden çıkarmak gibi bir şey söz konusu değil ama büyük metrekare tutanlar, küçük metrekare tutanlara göre daha makul fiyat öder. Serbest ekonominin getirdiği bir gerçek var. Sizinle 10 AVM için pazarlık yapanla bir tane AVM için pazarlık yapan aynı şartları alamıyor tabii ki. Her ölçeğin kendi şartları var. Farklılık koymayan küçük mağaza sahibi, büyük markayla rekabet edemez.”
Haksızlığa engel olmak gerek
BİRLEŞMİŞ Markalar Derneği (BMD) Başkanı Hüseyin Doğan, perakendenin önemli büyüklüğe ulaştığını belirterek “Hızlı bir büyüme gerçekleşti. Genel olarak performans iyi. Bazı markaların sıkıntı çekmesi, bütün sektör için olumsuz bir algı oluşturmaz. Olumsuzluk yaşayan istisnalar var. Her zaman her sektörde olabilir. Organize perakende kurumsallaşma getiriyor. Büyük metrekarede açan markaların belli avantajları olabiliyor burada önemli olan haksız rekabete yol açmayacak şekilde yürütülmesi…”
Doktora restoran açtırmam uyarırım
GAYRİMENKUL Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Başkanı ve Torunlar Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun, AVM’lerine girecek markalara kendi kategorisine göre eşit davrandıklarını belirterek, “Zaten biz zincir olmayan, isimsiz bir firmanın girmesine müsaade etmeyiz” dedi. Torun sözlerini şöyle sürdürdü: “Yatırımcı ve kiralama yapanlar küçük esnaf konusuna dikkat etmeli. İşi bu olmayana ben yer vermem. Doktora restoran açtırmam! Uyarırım. Yer boş kalınca kim olursa olsun girsin diye bakan AVM yatırımcısı veya kiralama yapan şirket yanlış yapar. O işe girerken danışmanlık alması gerekiyor. Doğru fizibiliteyi yapacağız, mağaza açan da doğru yapacak.”