Başkanlık teklifi Meclis'te

AK Parti'nin önerisinde "Türk Milleti" kavramı değişmeden yer alırken, "Atatürk milliyetçiliği" kavramının çıkarıldığı görülüyor. Kısa başlangıç metninde "değiştirilemeyecek hükümler" maddesi yer almıyor. Öneride başkanlık sistemi de yer alıyor.
Buna göre öneride 'yasama yetkisi'nin TBMM'ye ait olduğu, yürütme yetkisinin Başkan tarafından kullanılacağı, yargı görevinin, bağımsız ve tarafsız mahkemelerce yerine getirileceği ifade edilirken, "Anayasa hükümlerinin bütün devlet organlarını ve kişileri bağlayacağı, kanunların Anayasaya aykırı olamayacağı" maddesi öneriliyor.
Taslak metnin "Başlangıç" kısmında şu ifadeler yer alıyor: "Herkesin insan haysiyetinden kaynaklanan evrensel hak ve hürriyetlere sahip olduğu inancıyla her türlü ayrımcılığı reddeden, kültürel zenginliğimizin kaynağı olan etnik ve dini farklılıklarımıza saygı duyarak müşterek tarihimiz ve değerlerimiz etrafında birlikte yaşama arzusuyla hareket eden biz Türk Milleti; demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğüne dayanan bu Anayasayı egemen irademizin ifadesi olarak kabul ve ilan ederiz."
Taslak metnin "Devletin Şekli ve Temel İlkeleri" bölümünde devletin şekli "Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir" ifadesiyle tanımlanıyor. Cumhuriyetin nitelikleri de 2. Madde'de "Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan, demokratik, l'ik ve sosyal bir hukuk devletidir." şeklinde tarif ediliyor.
"Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti" başlığı altında ise AK Parti'nin önerileri şöyle: "Madde 3– (1) Türkiye Devleti ülke ve millet olarak bölünmez bir bütündür. (2) Resmî dili Türkçedir. (3) Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. (4) Millî marşı "İstikl'l Marşı"dır. (5) Başkenti Ankara'dır."
4. Madde'de ise devletin temel amaç ve görevleri şöyle aktarılıyor: "Devletin temel amaç ve görevleri, milletin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleri ile bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır."
"Egemenlik kayıtsız ve şartsız Milletindir. Türk Milleti, egemenliğini seçtiği temsilcileri aracılığıyla ve halkoylaması yoluyla kullanır." denilen 5. Madde'de ayrıca "egemenliğin kullanılmasının, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamayacağı" ifadesine yer veriliyor.
AK Parti'nin önerdiği Anayasa tasarısı şu şekilde devam ediyor: "Yasama yetkisi; Madde 6– Yasama yetkisi, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nindir. Yürütme yetkisi, Madde 7– Yürütme yetkisi; Başkan tarafından kullanılır.
Yargı görevi; Madde 8– Yargı görevi, bağımsız ve tarafsız mahkemelerce yerine getirilir. Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü; Madde 9– (1) Anayasa hükümleri bütün devlet organlarını ve kişileri bağlar. (2) Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz.
Anayasa taslağının "Mali, Ekonomik Ve Sosyal Hükümler" başlığı altında yer alan anayasa önerisi ise şu şekilde: "Vergi Yükümlülüğü; Madde 1- Bütçe ve kesin hesap Madde–2 (1) Kamu idarelerinin harcamaları ile kamu iktisadî teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları, kanunla belirlenen esas, usul ve sürelere uygun olarak bütçelerle yapılır. (2) Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve kontrolü kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz. (3) Bütçe Komisyonu merkezî yönetim bütçe kanunu tasarısını, malî yılbaşından en az yetmişbeş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Bütçe kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve malî yılbaşına kadar karara bağlanır. Mali yılbaşına kadar bütçe kanununun kabul edilmemesi halinde, bütçe kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki mali yıl bütçe kanunundaki hükümler uygulanır. (4) Bütçe kanununun Genel Kurulda görüşülmesi sırasında, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunulamaz. (5) Merkezî yönetim bütçesiyle verilen ödenek, harcanabilecek tutarın sınırını gösterir. Carî yıl bütçesindeki ödenek artışını öngören değişiklik tasarıları ile carî ve izleyen yılların bütçelerine malî yük getiren tasarı ve tekliflerde, öngörülen giderleri karşılayabilecek malî kaynak gösterilmesi zorunludur. (6) Merkezi yönetim kesin hesap kanunu tasarısı, ilgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak en geç altı ay sonra Bütçe Komisyonu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Kesin hesap kanunu tasarısı, yeni yıl bütçe kanunu tasarısıyla birlikte görüşülür ve karara bağlanır. Kesin hesap kanunu tasarısının hazırlanması ve görüşülmesi ile ilgili diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir. Piyasaların geliştirilmesi; Madde–3 (1) Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici ve tüketicileri koruyucu tedbirleri alır; piyasalarda fiilî veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler.(2) Dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına olmak üzere düzenlenmesi amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında ek malî yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla Başkana yetki verilebilir.
Anayasa önerisinde son kısım ise şu şekilde: Anayasanın değiştirilmesi; Madde–1 (1) Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazılı olarak teklif edilebilir. (2) Anayasa değişikliği Meclis üye tamsayısının en az beşte üç çoğunluğu ile kabul edilir. (3) Başkan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları onaylayarak yayınlayabilir veya veto edebilir ya da halkoylamasına sunabilir. (4) Başkanca veto edilen kanunu, Meclis tarafından, üye tamsayısının beşte üçünün kararı ile halkoylamasına sunulabilir. (5) Meclis, veto edilen anayasa değişikliğine dair kanunu, üye tamsayısının en az üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Başkan bu kanunu onaylayarak yayınlar. (6) Halkoylamasına sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabul edilmesi için, geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir. (7) Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tabidir.