Banka müdürlerinden mudilere KKM markajı

21 Aralık 2021 itibariyle önce gerçek kişilerde uygulamaya başlanan ve kısa sürede tüzel kişiler ile yabancıları da kapsayan kur korumalı TL mevduat (KKM( ürününde ilk vadeler doldu mudiler kur farkı ile faizlerini aldı. Şebnem Turhan'ın Dünya'daki haberine göre, aralıkta devreye giren uygulamada yüzde 25’in üzerinde üç aylık getiri sağlayan mudilerin kazancı martta beklenen yüzde 60 aylık enflasyon göz önüne alındığında üç aylık enflasyon olması muhtemel yüzde 21,9’un da üzerinde seyretti. Mudiler vadeleri dolduktan sonra ise beklemedikleri bir telefon aldı. Banka genel merkezlerinden aranan mudiler KKM hesaplarını yenilemeleri için teklifte bulunuldu. Bu kez faiz ise üst limitten sunuldu ve paranın büyüklüğüne bakılmaksızın bankalar yüzde 17 faiz verdi.

21 Aralık 2021 itibariyle başlayan önce sadece gerçek kişiler ardından tüzel kişiler ve yabancılara kadar kapsamı genişletilen kur korumalı TL mevduatta geçen hafta gerçek kişilerin ilk üç aylık vadesi doldu. KKM’nin devreye alındığı ilk hafta ve 2021’in son haftası dolar/TL 11.67-13.61 arasında seyretti ve düşük kurdan KKM’ye katılım gösteren mudiler üç ayda enflasyonun üzerinde getiri elde etmeyi başardı. Sonrasında ise Rusya Ukrayna savaşı ve Amerikan Merkez Bankası Fed’in sıkılaştırma hamlelerine kadar da dolar/TL 13.60 lira seviyesinde sakin bir seyir izlemişti. Savaşla birlikte yeniden 14 lirayı aşan dolar/TL’nin piyasa uzmanlarının yaptıkları hesaplara göre 15 lirayı aşmaması içinse Merkez Bankası ve kamudan döviz satışı gerçekleştirildi.

Döviz yenileme sınırlı kaldı

Şimdi ilk gerçek kişilerin yüzde 25’i aşan üç aylık getirileri sonrasındaki hamlesi merakla bekleniyordu. Çünkü hem Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati hem de Merkez Bankası KKM’yi para politikası ve enflasyonun geriletilmesinde en önemli araçlardan biri olarak öne çıkarıyor. Gerçek kişilerin ilk vadesinin dolmasının ardından vadenin yenilenmesi için bankaların genel müdürlüklerinden mudilere telefonlar gitti. Bankacılık kaynaklarından edinilen bilgiye göre TL mevduatını KKM’ye çeviren çoğu mudinin yeniden üç aylık vade ile katılım gösterdiği belirtilirken döviz mevduatından KKM’ye dönüşte vade yenilemenin sınırlı kaldığına işaret edildi.

KKM’de bankaların verdiği Faiz için politika faizinin üç puan üstü olarak limit belirlenmişti. Bu da yüzde 14 politika faizi göz önüne alındığında en fazla yüzde 17 faiz verilebileceğini gösteriyor. Yine bankacılık kaynaklarından edinilen bilgiye göre ilk KKM hesaplarında bankalar faiz oranlarını mudinin mevduat büyüklüğüne göre değiştirirken vade yenileme döneminde ise mevduat büyüklüğüne bakmaksızın yüzde 17 faizden işlemleri bağlıyor. Yüzde 17 faiz ise Merkez Bankası verilerinde 18 Mart haftası itibariyle TL mevduata uygulanan yüzde 15,41 faizin de üzerinde gerçekleşti.

Aslında piyasa hükümetin bankaların verdiği yüzde 17 faiz üst limitinin artırılmasını bekliyordu. Ancak kaynaklardan edinilen bilgiye göre kamunun bu yönde bir çalışması bulunmuyor. Kamunun vatandaşın KKM katılım iştahının faizden ziyade kurun seviyesine göre belirlendiğini düşündüğünü belirten kaynaklar yenilenmeyen KKM mevduatlarının ise efektif dövize yönelebileceğine de dikkat çekti.

KKM'den rezervlere 23.2 milyar dolar katkı geldiği hesaplandı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık verilerine göre 581 milyar 166 milyon lirayı aştı. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıklamasına göre de dövizden dönüşerek gelen kur korumalı mevduatın büyüklüğü de 321 milyar lira oldu. Böylece bankacılık kaynaklarının yaptığı TCMB oranlarına göre yaptığı hesaba göre bu kanaldan Merkez Bankası rezervlerine yaklaşık 23.2 milyar dolar girdi. Ancak 31 Aralık'ta 111.1 milyar dolar olan TCMB brüt rezervleri 18 Mart haftası itibarıyla 108.7 milyar dolar seviyesine indi. Bu arada Merkez Bankası’nın net uluslararası rezervleri 18 Mart itibarıyla, bir önceki haftaya göre 1 milyar 338 milyon dolar artış ile 17 milyar 199 milyon dolar oldu. Swap hariç net uluslararası rezervler eksi 43.9 milyar dolardan eksi 45.3 milyar dolara çıktı.

Bankaların TL mevduat faizi yüzde 15,41 seviyesine indi

Merkez Bankası verilerine göre bankaların TL mevduat için uyguladıkları faiz oranı 18 Mart haftasında bir önceki haftaya göre 24 baz puan azalışla yüzde 15,41 olurken dolar mevduat faizi 7 baz puan artışla yüzde 0,86’ya çıktı. Euro mevduat faizi 5 baz puan azalışla yüzde 0,33’e indi. TL bazlı ticari kredilerin faiz oranı ise aynı haftada bir önceki haftaya göre 35 baz puan artışla yüzde 20,69’a düştü. TL bazlı konut kredi faizleri 57 baz puan artışla yüzde 18,27; taşıt kredi faizleri 110 baz puan artışla yüzde 26,27 ve ihtiyaç kredi faizleri 21 baz puan artışla yüzde 29,20’ye çıktı. Ticari kredi faizlerinde gerileme yaşanırken tüketici kredileri faizlerinde geçen hafta yükseliş oldu. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 97 baz puan azalışla yüzde 4,09’a inerken Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 34 baz puan azalışla yüzde 3,62’ye geldi. Ticari kredilere uygulanan mevduat spreadi TL için yüzde 5,28, dolar ve Euro için sırasıyla yüzde 3,23 ve yüzde 3,29 oldu. TL ticari kredilerdeki mevduat spreadi dolar ve Euro kredilere uygulanan spreadin yukarısında seyretmeye devam etti.