Ayçiçek yağı tavaya girmeden el yakıyor

Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BSYD) Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, ham maddeyi ithal etmek zorunda olan yağ sanayicilerinin, maliyet artışlarının tamamını henüz raf fiyatlarına yansıtamadıklarını söyledi. Büyükhelvacıgil, yağda yüzde 20'lik bir artışa ihtiyaç olabileceğini belirtti.

Geçen yıl 700 dolar civarında olan ham yağ fiyatının 2020 yılsonuna doğru 1325 dolara kadar yükselmesi üreticileri zorlarken, bu yıl ise çiftçiler daha çok ayçiçeği gelmesini öngörüyor.

Eylül-Aralık döneminde ayçiçeğinde yüzde 52, ham yağda ise yüzde 32 artış oldu. Maliyet artışları raflardaki ayçiçeği yağı da fiyatını yüzde 60 artırınca yemeklerin ana maddelerinden olan yağ el yakmaya ve bütçeleri zorlamaya başladı.

İHTİYACIN % 65-75’İ DIŞARIDAN

Türkiye’nin ayçiçek gibi stratejik ürünlerde ihtiyacı karşılayabilecek potansiyelde olmadığını belirten, Büyükhelvacıgil, “Türkiye’de yağlı tohumlarda maalesef yüzde 65-75 dolayında dışa bağımlıyız” derken, toplam ihtiyacın yüzde 25-35 oranında bir kısmını içeriden karşıladığımızı belirtti.

Türkiye’nin ihtiyacı olan 2.5-3 milyon tonluk ayçiçeği tohumu üretimi.

Geçtiğimiz eylül ayında 5 litrelik şişesi 40-45 TL seviyelerinde olan ayçiçek yağının fiyatı marka ve markete göre değişse de aralık ayında 70 TL seviyelerine ulaştı.

Artışın sebebi ne?

Ayçiçek üreticileri, bu yıl özellikle bahar ve yaz aylarındaki sıcaklık yükselişlerinin ayçiçek verimini düşürdüğünü, bunun da fiyatlara yansıdığına dikkat çekti. Ayrıca pandemi nedeniyle birçok ülkenin önce kendini güvene alarak ayçiçek satışını durdurması veya azaltmasının da fiyatlara etkisi olduğunun da altı çizildi.

YAĞ FİYATLARINDAKİ ARTIŞIN SEBEBİ SEKTÖR DEĞİL

Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği (BYSD) Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, ayçiçek yağındaki fiyat artışının sektörden kaynaklanmadığını belirterek "Yağı, Rusya ve Ukrayna'dan ithal etmek zorundayız. Onların istediği de ton başına 1325 dolar." dedi.  

Türkiye'nin en çok ithal ettiği ürünler arasında yağlı tohumların yer aldığını belirten Büyükhelvacıgil, bu ürünlerde üretimin artırılması gerektiğini söyledi. 

Büyükhelvacıgil, ayçiçek rekoltesinde düşüş yaşandığına ve 2,5-3 milyon ton ihtiyaç bulunmasına rağmen 2019'da 1 milyon 330 bin ton üretim yapıldığına işaret ederek şöyle devam etti:

"Bu ürünün eksikliği problem olmaya devam ediyor. Geçen yıl çekirdek fiyatları ton başına 5 bin 400 liraya kadar geldi, ham yağın fiyatı da ton başına 10 bin lira sınırını aştı. Bu sadece bizim ülkemizdeki eksiklikten değil, Rusya ve Ukrayna gibi üreticilerde de kuraklık sebebiyle yüzde 20-25 civarında üretim düşüşü yaşandı. Ham yağın ton fiyatı 700 dolar civarındayken bugün itibarıyla 1325 dolar seviyesine geldi. Bunlar ürkütücü. Doların da karşılıksız basılmasıyla emtia fiyatlarına müthiş yönelme oldu.

Rusya ve Ukrayna'nın dışarıya mal vermemesi ve orada fiyatların yükselmesi de bizi burada etkiledi. Dünyada emtia fiyatlarının yükselmesi, tamamen sektörün dışında yaşanan süreçle tüketiciye yansımış oldu. Uzun yıllar bu ülkede 5 litre yağ fiyatı 25 lirayı geçmedi, bugün geldiğimiz noktada 75 liraya kadar geldik. Bugün ham yağın 10 bin lirası olması da rafa yansımadı. O da bir müddet sonra rafa yansıyabilir. Dolayısıyla bir yüzde 20'ye varan artış daha olabilir diye öngörüyorum ama bu bizden kaynaklanmıyor. Çünkü biz yağı ithal etmek zorundayız. Önemli olan malı bulabiliyor olmamız. Ürün yoksa fiyatını bile konuşmanızın anlamı olmaz zaten."

Yağ fiyatlarının yüksekliği bizim yüzümüzden olan bir şey değil. Sektör bunu yapmış değil. Yağı, Rusya ve Ukrayna'dan ithal etmek zorundayız. Onların istediği de ton başına 1325 dolar. Yıllarca bu tarihlerde bu yağın fiyatı 750 dolar civarıydı, bugünün ürünün yokluğu ve salgın etkisiyle 'benim fiyatım 1325 dolar' dedi. O da bugün verdiği fiyatlar, yarın ne olacağını bilmiyorum. Benim öngörüm artabileceği yönünde.