Avrupa silahlanıyor

Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı işgale ilişkin verileri içermeyen rapor, Avrupa'ya silah satışının Rusya-Ukrayna savaşı öncesinde artmaya başladığını ortaya koydu.

Raporda, dünyanın başka bölgeleri ile karşılaştırıldığında en fazla artışın Avrupa'da olduğu kaydedildi.

'Çok endişe verici bir silahlanma'

Raporda, dünya çapında silah ticareti yüzde 4,6 oranında azalma kaydederken Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını yüzde 19 oranında artırdığı görüldü. SIPRI araştırmasını yapan uzmanlardan Pieter Wezeman, verileri "Çok endişe verici bir silahlanma" olarak yorumladı.

SIPRI'nin Avrupa Güvenliği Bölümü Başkanı ve Rusya uzmanı Ian Anthony de "Askeri alandaki silahlanmada görülen artışın, NATO'nun 2014'te Rusya'nın Kırım'ı ilhakına ve Donbass'taki Rus saldırganlığına verilmiş bir karşılık olduğu" yorumunu yaptı. Anthony, NATO'nun yıllarca yürüttüğü savunma harcamalarını azaltma politikasından 2014'ten itibaren geri döndüğünü ve bu alana daha fazla harcama yapmaya yöneldiğini söyledi.

Rusya'nın silah satışları geriledi

ABD'den sonra en büyük ikinci silah satıcısı olan Rusya'nın satışlarının 2017-2021 döneminde yüzde 26 gerilediği görülüyor. Rusya'nın silah satışlarındaki gerilemenin sebebi olarak Hindistan ve Vietnam gösteriliyor.

Uzmanlar, Hindistan'ın Rusya'dan ithalatında azalma olduysa da bu durumun önümüzdeki senelerde değişeceğini ve Hindistan'ın Rusya'dan yeniden daha fazla silah ithal edeceğini öngörüyor.

Çin'in silah satışında yüzde 31'lik gerileme

Çin'in silah satışında da raporlaştırılan dönem zarfında yüzde 31 gerileme görülüyor. Batı'da "oldukça tehlikeli" olarak algılanan Rusya ve Çin'in dört yıllık dilimdeki silah satışlarının epey düştüğü kaydediliyor.

Silah satışında beşinci büyük ihracatçı ülke olan Almanya'nın da bu alandaki ticaretinin yüzde 19 azalma kaydettiği görülüyor.

ABD'nin silah ve askeri malzeme ihracatında yüzde 14'lük artış

ABD'nin silah ve askeri malzeme ihracatını önceki dört yıllık dilime göre yüzde 14 artırdığı kaydedildi. Dünyanın silah satışında üçüncü ülkesi olan Fransa'nın ise silah satışını yüzde 59 gibi yüksek bir oranda artırdığı gözlendi.

Ağırlıklı olarak savaş uçağı alındı

SIPRI'nin raporu, Rusya-Ukrayna savaşı konusunda ipuçları da içeriyor. SIPRI raporunun hazırlayan uzmanlardan Wezeman, "Avrupa'ya silah ihracatını tetikleyen şey, çoğu Avrupa ülkesinin Rusya ilişkilerinin kötüleşmesi oldu. Öncelikle de kendi ihtiyacını tamamen karşılayamayan devletler epeyce alım yaptı" dedi.

Raporda, ABD'nin askeri ihtiyacını kendi karşılayamayan ülkeler başta olmak üzere en büyük silah satışını gerçekleştirdiği ifade edildi. Ağırlıklı olarak da savaş uçağı satıldığı aktarılıyor. İngiltere, Norveç ve Hollanda'nın toplamda ABD'den 71 F-35 jeti aldıkları bilgisi yer alıyor.

Daha çok Rusya'nın çevresindeki ülkeler harekete geçmiş

ABD'ye verilen son siparişlere bakıldığında da ağırlıklı olarak Rusya'nın çevresindeki ülkelerin harekete geçtiği gözleniyor. 2020-2021'de örneğin Finlandiya'nın 64, Polonya'nın da 32 adet F-35 ısmarladığı dikkat çekiyor. Almanya'nın da ABD'den beş P-8A denizaltı avcı uçağı satın almak istediği kaydediliyor.

Ukrayna silah satın almadı

SIPRI raporunda yer alan bilgilere göre Rusya'nın saldırdığı Ukrayna ise 2017-2021 zaman diliminde az miktarda askeri malzeme ithal etti. SIPRI uzmanları, bu durumu iki argümanla açıklıyor. Birincisi olarak Ukrayna'nın mali gücünün sınırlı olmasına dikkat çeken uzmanlar, ikincisinin de ülkenin kendi savunma sanayisinin ve mevcut envanterinde Sovyetler Birliği döneminden kalma iyi bir askeri donanımın bulunması olduğunu söylüyor.

Raporda, pek çok silah ihracatçısı ülkenin de olası bir çatışmayı alevlendireceği endişesiyle zaten Kiev'e silah satışını son dönemde sınırlandırdığı da kaydediliyor.

Bayraktar TB2 neden önemli?

Ukrayna'nın satın aldığı askeri teçhizatların başındaysa Türkiye'den aldığı 12 SİHA, ABD'den aldığı 540 tank füzesi savunma sistemi ve Çekya'dan ithal ettiği 87 tank ile 56 topçu bataryası geliyor. Uzmanlara göre siyasi bir jest olmasının ötesinde Ukrayna için Türkiye yapımı Bayraktar TB2 tipi SİHA' lar askeri açıdan önemli oldu.

Ukranya'dan gelen görüntülerde Amerikan yapımı Javelin tank savarların parçaladığı belirtilen Rus tanklarına ait görseller de görülüyor.

SIPRI uzmanı Ian Anthony'ye göre, Ukrayna savaşının gidişatını zaten tek bir silah sistemi belirlemeyecek. Anthony, Rusya'nın ağır silahları yığmasına, güçlü topçu bataryalarını kullanmasına ve hava saldırılarının tam da hedefi tutturamamasına bakılırsa yeni savaş teknolojilerinin savaş için belirleyici olacağı söylemlerine temkinli yaklaşmak gerektiğine işaret ediyor.

'NATO Rusya'ya verdiği sözü artık tutmak zorunda değil'

SIPRI uzmanı Anthony'ye göre Ukrayna savaşı Avrupa'nın siyasi ve askeri coğrafyasını temelden sarstı. Anthony, "Bundan böyle, 1990'lı yıllarda mutabakat sağlandığı üzere Rusya ile güvenlik alanında kapsamlı işbirliği yapılacağı tahayyülü de ortadan kalkıyor. Rusya gelecekte, kestirilmesi zor bir dönem için partner olamaz" dedi.

SIPRI uzmanlarına göre Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı NATO'nun doğudaki üyeleri konusunda Rusya'nın hassasiyetlerini dikkate almaya son vermesinin de önünü açıyor. "NATO, doğudaki üyelerinde daimi muharip birlikler konuşlandırmayacağına dair Rusya'ya verdiği sözü artık yerine getirmekle yükümlü değil" deniliyor.

Rusya yüzünden Almanya silaha sarıldı

Ukrayna'nın yeni silahı: Su

Beyaz Saray: Rusya kimyasal silah kullanabilir

Rusya Ukrayna krizinde yeni gelişme: Biyolojik silah iddiası!

NATO'dan savaş suçu açıklaması: Sivillere yönelik saldırı var