'ABD'ye en çok zararı veren casus', 20 yıl sonra serbest

ABD'de 20 yılı aşkın süre önce Küba adına casusluk yapmaktan suçlu bulunan eski bir Savunma Bakanlığı (Pentagon) istihbaratı analisti, Teksas eyaletinde Fort Worth'deki federal hapishaneden serbest bırakıldı. 5 yıl gözetim altında tutulacak ve internet kullanımı izlenecek Montes, kamuda çalışamayacak ve izinsiz yabancılarla buluşamayacak.

65 yaşındaki Ana Belen Montes, ABD'nin askeri istihbarat teşkilatı niteliğindeki Savunma İstihbarat Kurumu'nda (DIA) analistlik yaparken 2001'de Küba için casusluk yapmak suçlamasıyla yakalanmıştı.

Dönemin ABD'li yetkililerine göre Washington'ın Küba’daki istihbarat operasyonlarının neredeyse tamamını ifşa eden Montes için bir yetkili "ABD tarafından yakalanan casuslar içinde en çok hasar vereni" demişti.

Dönemin ABD Başkanı George W. Bush tarafından Karşı İstihbarat Yöneticisi atanan Michelle Van Cleave, 2012’de Kongre’yi bilgilendirirken, Montes’den "Küba’yla ilgili bildiğimiz her şeyi ve Küba’da nasıl faaliyet gösterdiğimizi açığa çıkarttı" diye söz etmişti.

Ana Montes: Top spy freed in US after more than 20 years https://t.co/ODlNUooYeA

— BBC News (World) (@BBCWorld) January 7, 2023

Cleave “Dolayısıyla Kübalılar onlar hakkında bildiğimiz her şeyin farkındaydı ve bunu lehlerine kullanabiliyorlardı. Buna ek olarak çalışma arkadaşlarıyla yaptığı sohbetlerde Küba’yla ilgili tahminlere nüfuz edebiliyordu ve ayrıca topladığı bilgileri diğer güçlere aktarma fırsatını da buldu” demişti.

2002'de federal savcılarla anlaşmaya vararak casusluk yapmak için komplo kurma suçlamasını kabul eden Montes, 25 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

ABD'nin dört gizli ajanının kimliğini Küba makamlarına ifşa ettiğini kabul eden Montes, dönemin federal savcılarının kimlikleri açığa çıkan dört ajanın zarar görmediği sonucuna varması sayesinde ölüm cezası almaktan kurtulmuştu. 25 yıl hapis cezası veren yargıç, Montes’i 'tüm bir ulusu tehlikeye atmakla' itham etmişti.

Savcıların çok miktarda halka açıklanamayacak kadar gizli sırrı Küba'ya vermekle suçladığı Montes, mahkeme kayıtlarına göre Havana'ya ABD'nin Küba silahlarını gözetlemesine ilişkin ayrıntıları ortaya seren belgeler sağladı.

Dönemin ABD'li yetkililerin 1979-85 arasında Adalet Bakanlığı'ndaki Bilgi Edinme Özgürlüğü ofisinde çalışırken Küba istihbaratı tarafından işe alındığına ve Havana'ya daha yararlı bilgiler sağlayacak bir kurumda iş bulmaya yönlendirildiğine inandığı Montes, 1985'ten itibaren DIA'da çalışmaya başladı ve Küba ordusu konusunda en iyi analist olarak kabul edildi.

Küba köstebeği olması ideolojik nedenlerden kaynaklanan Montes, kısmen Reagan yönetiminin Latin Amerika’daki faaliyetleri nedeniyle Küba istihbaratıyla çalışma noktasına geldi.

Pentagon raporuna göre özellikle ABD’nin Nikaragua’da savaş ve insanlık suçları işleyen sağcı kontra gerillalarına verdiği desteğe öfkesini dile getiren Montes’e ilk olarak Johns Hopkins Üniversitesi’ndeki bir arkadaşı yaklaştı ve New York’ta yediği bir akşam yemeğinde bir Küba istihbaratı görevlisiyle tanıştırıldı.

Havana’da eğitim almasından bir yıl sonra DIA'ya girip Küba konusundaki kıdemli analist oldu. 20 yıl boyunca Washington’daki restoranlarda birkaç haftada bir Kübalı bağlantılarıyla buluşan ve bir çağrı cihazı aracılığıyla çok gizli bilgiler yollayan Montes, talimatlarını kısa dalga radyo yayınlarından aldı. ABD'li istihbarat yetkililerinin bir hükümet çalışanının Küba hesabına casusluk yaptığı bilgisini almasından sonra Eylül 2001’de tutuklandı.