İslami fon yönetimi

8 / 13

---

Dünyada İslami finans alanındaki düzenleme yaklaşımlarının üç başlık altında toplanması mümkündür. Bunlar: (i) Merkezi Organizasyon Yönetim Yaklaşımı, (ii) Merkezi Olmayan Yönetim Yaklaşımı ve (iii) Özel Bir Organizasyon Düzenlemesi Öngörmeyen Yönetim Yaklaşımı’dır. Merkezi Organizasyon Yönetim Yaklaşımı Malezya, Endonezya ve Pakistan’da uygulanan ve İslami finans düzenlemesinin merkezi kurul yapısı ile kurgulandığı bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımda, bankacılık ve sermaye piyasası regülatörleri bünyesinde oluşturulan merkezi danışma kurulları yanında her bir İslami finans kuruluşu bünyesinde de danışma kurullarının oluşturulması zorunluluğu bulunmaktadır. Merkezi kurullar finansal enstrüman ve esas alınacak standartlar alanında genel düzenlemeleri yapmakta, ihracı gerçekleştirilecek araçların İslami uygunluğunu incelemekte, finansal kurumlarda çalışacak danışmanların nitelikleri ile sertifikalandırılması süreç ve prosedürlerini belirlemekte ve yönetmektedir. Her bir finansal kuruluş bünyesinde oluşturulması zorunlu tutulan danışma kurulları ise ilgili finansal kuruluşların faaliyetlerinin İslami esaslara uygunluğunun günlük gözetiminin yapılması, bu hususta ihtiyaç duyulması halinde görüş verilmesi, ihracı gerçekleştirilecek araç bazında İslami uygunluk kontrolü yapılması ve yıllık faaliyet raporunda yer verilmek üzere genel olarak kurum faaliyetlerinin İslami esaslara uygunluğuna ilişkin rapor düzenlenmesi fonksiyonlarını üstlenmektedir.

İkinci yaklaşım olan Merkezi Olmayan Organizasyon Düzenlemesi Yaklaşımı’nın ise daha çok Körfez ülkelerinde uygulandığı, bu modelde merkezi bir danışma kurulunun bulunmadığı ancak her bir İslami finans kuruluşu bünyesinde danışma kumlu oluşturulmasının zorunlu tutulduğu görülmektedir. Bu modelde danışma kurulları ilk modelde belirtilen görevleri yerine getirmektedir. Üçüncü model olan Özel Bir Organizasyon Düzenlemesi Öngörmeyen Yönetim Yaklaşımı’nda ise ne merkezi bir danışma kumlu vardır ne de İslami finans kuruluşları bünyesinde danışma kumlu oluşturulması zorunluluğu bulunmaktadır. Bu yönetim anlayışının İngiltere ve ülkemizde uygulandığı görülmektedir.

Aslında ülkemizde İslami finans yönetim modeli olarak merkezi danışma kumlu oluşturulması ve İslami finans kuruluşu bazında danışma kurullarının bulunması şeklinde bir modelin benimsenmesine yönelik 2017 yılında bazı yasa tasarısı düzenleme çalışmaları yapılmış olsa da bu hu-susta şu ana kadar nihayetlendirilmiş kanun seviyesinde bir düzenlemenin bulunmadığı görülmektedir. Bu kapsamda, ülkemizde mevcut durumda¬ ki finansal eko sistem içerisinde Fon Tebliği’nin İslami fon düzenlemesini bir genel çerçeve şeklinde belirleyip içeriğinin piyasa disiplini kaygısı ile hareket edecek piyasa aktörlerince doldurulması şeklindeki yaklaşımın genel çerçeveye bu aşamada uygun düştüğü görülmektedir.