FINANSGUNDEM.COM
Korona virüs salgını nedeniyle arz talep dengesizliğinde yaşanan şoklardan hiç şüphesiz elektrik üreten enerji firmaları da etkilenmekte. Yapımı süren santrallerin hizmete girmesi, yurtiçi ve yurtdışındaki tedarik ve lojistik zincirlerinde yaşanan olumsuzluk ve gecikmeler sebebiyle gecikmekte ve yatırımcıyı zor duruma sokmakta.
Konuyla ilgili görüşlerini açıklayan Avukat Çiğdem Şelli Dilek, “Bu durumda yaşanan sürecin mücbir sebep olarak değerlendirilmesi ve bu yıl sonunda (31.12.2020) yasal olarak süresi sona erecek YEKDEM’inde süresinin 5346 sayılı yasanın 6. Maddesine göre Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile uzatılması gerekmekte” diye konuşuyor.
Bilindiği gibi geçtiğimiz günlerde, İstanbul Bilgi Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği'nden Yrd. Doç. Dr. Füsun Tut Haklıdır, küresel salgında etkilenen önemli sektörlerden birinin de enerji olduğunu ifade etmiş, “Jeotermal enerji santral teslim tarihleri 1 yıl uzatılmalı” demişti. Finansgundem.com’da yer alan haberde, Haklıdır’ın, “Finansmanı YEKDEM'e girecek şekilde çalışmalarına başlanan santrallerin, mekanizmaya göre en son Aralık 2020’de devreye girmesi gerekiyor. Dünya genelinde yaşanan krizden dolayı santrallerin Aralık ayında tamamlanması zor gözüküyor. YEKDEM mekanizmasına teslim edilemeyecek JES’ler için “Lisans Yönetmeliği”nde yer alan “mücbir sebep” durumunun kabul edilip tarihin bir yıl daha ertelenmesi ülke ekonomimiz açısından da önemli adım olacaktır” sözlerine yer verilmişti.
"BÜYÜK ZORLUKLAR YAŞANIR"
Şimdi de salgın yüzünden yaşanan ya da yaşanacak gecikmelere karşı EPDK tarafından alınan "yükümlülükleri 3 ay erteleme" kararının gerekli ama yetersiz olduğunu savunan Avukat Çiğdem Şelli Dilek de yıl sonunda bitecek olan YEKDEM süresinin bir kararname ile uzatılması yönündeki isteği dile getirdi. YEKDEM olmadan enerji projelerinin finansmanında büyük zorluk yaşanacağını öne süren Dilek şunları söyledi:
“Bu kapsamda; EPDK, 02.04.2020 tarihli kurul kararı ile elektrik piyasasında faaliyette bulunan önlisans veya üretim lisansı sahibi tüzel kişiler ile lisanssız üretim faaliyeti kapsamında bağlantı anlaşması imzalamış olan gerçek ve tüzel kişilerin mağdur olmamaları açısından süreli yükümlülüklerinin 3 ay süreyle ertelenmesine karar vermiştir.
Bu hak, sahiplerine ülkemizde olağanüstü halin varlığına sebebiyet veren korona virüs sebebi ile bir defaya mahsus olmak koşulu ile tanınmıştır. Bu düzenleme, gerekli ve çok yerinde olmakla birlikte yeterli değildir. Şöyle ki; santral kurulumlarında yaşanan gecikmelerden dolayı verilen 3 aylık süreye ilaveten yekdem süresi de uzatılmalıdır.
Korona virüs salgını nedeniyle arz talep dengesizliğinde yaşanan şoklardan hiç şüphesiz elektrik üreten enerji firmaları da etkilenmektedir. Yapımı süren santrallerin hizmete girmesi, yurtiçi ve yurtdışındaki tedarik ve lojistik zincirlerinde yaşanan olumsuzluk ve gecikmeler sebebiyle gecikmekte ve yatırımcıyı zor duruma sokmaktadır. Bu durumda yaşanan sürecin mücbir sebep olarak değerlendirilmesi ve bu yıl sonunda (31.12.2020) yasal olarak süresi sona erecek YEKDEM’inde süresinin 5346 sayılı yasanın 6. Maddesine göre Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile uzatılması gerekmektedir.
Zira YEKDEM Türkiye’de yenilenebilir enerji yatırımlarını büyüten bir mekanizmadır ve bu düzenleme bu yıl sonunda bitmektedir. Yerli ve yabancı yatırımcının daha fazla yenilenebilir enerji yatırımı yapması için bu destekleme mekanizmasına kesin ihtiyaç vardır. YEKDEM olmadan yapılan yatırımların bankalarca finanse edilmesi de neredeyse imkansız olacaktır. Çünkü YEKDEM ile getirilen devletin alım garantisini bankalar proje finansmanı olarak görmekte ve böylece yatırımlar bankalarca çok daha kolay kredilendirilmektedir.
SALGIN SEBEBİYLE SANTRAL KURULUMUNDA GECİKEN MÜHENDİSLİK FİRMALARININ HUKUKİ SORUMLULUĞU
Kovid-19 salgını her sektörde olduğu gibi enerji sektöründe yapılan sözleşmelerin ifasına da engel olmaktadır. Yapımı süren santrallerde gecikme yaşanmakta ve santralin işletmeye alınması gecikmektedir.
Bu durumda mücbir sebep kavramı baz alınarak, santral yatırımcılarıyla kurulum şirketleri arasında yapılan sözleşmelerin revize edilmesi, taraflara verilen sürelerin –EPDK’nın 3 ay uzatma kararı da kıyasen uygulanarak- mevcut durum ve koşullara göre uzatılması gerekmektedir.”