Ana SayfaYazarlarFatih ÇilSürdürülebilir Kalkınma
Fatih Çil [email protected] Fatih  Çil

İnsanlık tarihini finansçılar mı yazdı?

28 Eylül 2017, 12:10 ---

Yale Üniversitesi Profesörlerinden William N. Goetzmann  “Money Changes Everything: How Finance Made Civilization Possible” Para Her Şeyi Değiştirdi: Finans Medeniyeti Nasıl Mümkün Kıldı, adlı kitabında paranın, faizin, finansın ve ticaretin gelişimini inceliyor. Medeniyetin ve finansın doğum yeri olarak Irak’ın Varka şehrinde bulunan tarihi Uruk yerleşimini işaret eden yazar borç alma, verme ve faiz yani “paranın zaman değeri” üzerinden finans sistemi ile medeniyet arasındaki ilişkiye ışık tutuyor.

Hz. İbrahim’in kenti olarak da bilinen Ur’da inşa edilen antik Wall Street’i, burada 5 yıllığına %3.78 ile borç alıp yatırım yapan ama acil ihtiyacı olan insanlara aylık %20 ile borç verirken tapınağa sağladığı gümüş ile para arzını ve likiditeyi artıran tefeci Dumuzu-gamil’i, onun yaptıklarının modern merkez bankaları ile benzerliğini, MÖ. 1788’de yaşanan krizde Kral tarafından yapılan regülasyonla nasıl battığını, ilk borç parayla yapılan savası, bu savaşı finanse eden MÖ. 500’lerin Rothchild’leri Marashu Ailesini, finansın Pers istilasıyla nasıl batıya taşındığını, sahiplerinden öğrenmiş olduğu finansal bilgiyle kölelikten bankerliğe, oradan gerçek manada bankacılığın ilk filizlendiği yer olan Atina’nın en zengin kişisi seviyesine ulaşan Pasion’u, Pasion gibi kişileri tolumun kanını emen parazit olarak gören Sokrates’i, o zamanda finansın yararına inanan tek filozof olan Thales’i ve devletin, fakirlerin, zenginlerin finansla imtihanını; onların heves ve korkularını detaylı bir şekilde anlatıyor; tarihsel bir perspektifle bugüne geliyor.

Sonuçta yazar, insanlık tarihi boyunca çok kompleks hale gelmesine rağmen binlerce yıl önce keşfedilen temel prensipler ve araçların yatırım kararlarının değişmeyen temeli olarak kaldığını ve esas olarak finansal enstrümanların sıkça insanlığın sorunlarını çözmek için yeniden icat edildiğini vurgulayarak düşüncelerini noktalarken aklıma nedense Warren Buffett’inEverything in valuation gets back to interest rates” sözlerini getiriyor.

Buffett’ı bir yana bırakırsak yazar özetle, yazının ve matematiğin bile finansçılar tarafından icat edildiğini; finansal teknolojiler ve kurumların servetin ölçülebilmesine ve bir “zaman makinesi” olarak değeri zamanda ileri veya geri yollayabilmemize olanak tanıdığını; gelecek hakkında düşünmemiz ve plan yapmamız noktasında yolumuzu değiştirdiğini, hatta sırf birleşik faizi hesaplamak için yılı 360 güne bölerek zamanı rasyonel algılamamıza sebep olduğunu; Yunanistan’ı ve Roma’yı büyük imparatorluklara dönüştürdüğünü, İmparatorluk Çin’inde hanedanların düşmesine ve yükselmesine neden olduğunu, ticareti sigortalayarak Avrupalıların Yeni Dünya’yı bulmalarına yol açtığını belirtip  bugün sahip olduğumuz bir çok kurum ve konsept ile olasılık ve risk algısı, politik ve ekonomik organizasyonun finansın fırınlarında dövüldüğünü, insan ahlakının ve davranışlarının onun yüzünden değiştiğini söylüyor; borç ve faiz ile sağlanan kaynak dağılımı optimizasyonunun  medeniyeti geliştirdiğini, bugünkü genel kamuoyu düşüncesinin  aksine  finansın “change-maker of change-makers” olarak tarihe yön verdiğini iddia ediyor.

Yazar bu iddiaları yapmasına rağmen finansal teknolojilerin ortaya çıkardığı sorunlardan kaçmıyor, “DNA’sının bozuk olduğu” görüşlerine prim vermiyor, onların diğer teknolojiler gibi iyilik ve kötülük lehine kullanabileceğini, krizlerin ve diğer problemlerin daha gelişmiş bir medeniyet yolunda ancak “yan etkiler” olabileceğinin altını kalın çizgilerle çiziyor.

Hülasa Prof. Goetzmann finansı, finans departmanının çok ama çok ötesine ve müstesna bir seviyeye taşıyor.

Şimdi bunları niçin anlattım?

Bugün 8.si düzenlenen İstanbul Finans Zirvesi’nde (IFS 2017), finansal teknolojiler ve risk yönetimi ana tema olarak ele alınıyor. Ayın 29’unda ise 5. Sürdürülebilir Finans Forumu düzenlenecek. 16-17 Kasım’da düzenlenecek Küresel Katılım Finans Zirvesi’nde ilk kez parayı faizle değil, üretim ve yatırımla büyütmeye dayanan ‘insani finans’ masaya yatırılacak.

Bu etkinliklerin arifesinde ise çok önemli bir olay oldu. İklim değişikliği riskini açıklamada yetersiz kalması sebebiyle The Commonwealth Bank of Australia hakkında açılan, iklim değişikliğini banka ve müşterileri için “materyal bir risk” olarak tanımlayan davada bankanın yatırımcılarını zarara uğrattığı savunuldu. Banka da bunu kabul etti.

Özetle bugün Prof. Goetzmann’ın deyişiyle dünyada ve Türkiye’de finansın kendini tekrar icat ettiği noktalardan birindeyiz.

Prof.Goetzmann’ın düşüncelerinden hareket edersek yeni bir (Pozitif) tarihsel kavşakta olduğumuz anlaşılıyor. Finansçılar, yanlış bir rotada olduğu söylenen insan medeniyetinin dolayısıyla tarihinin “yönünü” tekrar değiştirme çalışması içindeyken kavşağı kaçırıp günlük tartışmalarda boğulanların olan bitenin pek farkına varamayacağı görülüyor. Bu yüzden yaşanan bu değişimi herhangi bir sektör gelişmesi veya diğer sektörel forum ve zirvelerden biri gibi değerlendirmeyip esas yerine taşımak gerekiyor.

Devam edeceğiz

@sustainableturk

ETİKETLER :
YORUMLAR (0)
:) :( ;) :D :O (6) (A) :'( :| :o) 8-) :-* (M)
YAZARIN DİĞER YAZILARITümünü Göster
BANKA HİSSELERİ
Hisse Fiyat Değişim(%) Piyasa Değeri
BASIN TOPLANTISI - ETKİNLİK - KONFERANS
Basın Daveti Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği 06 Şubat 2020, 09:30

Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD), 2019 yılında Emeklilik ve Yatırım Fonları performanslarını ve fonlara artan ilgiyi açıklıyor. 06 Şubat 2020...

Tüm Etkinlikleri Göster