Önder Halisdemir [email protected]

Beyaz yakalının köye dönüş hikayesi

İstanbul’da iş kulesi ile ev kulesi arasında yaşayan beyaz yakalının tesellisi bir gün bir arazi çevirip, içine de taş ev yapıp, Ege’nin bir köyüne yerleşerek yeşille ve denizle baş başa doğal bir hayat sürmektir. Kariyerde 10 yılını devirmiş hangi beyaz yakalıya sorsanız müdüründen, bahçesi peyzajlı genel müdürüne kadar cevap benzerdir. Hemen kimse iş yaşamından sonra kalan hayatını İstanbul’da geçirmeyi düşünmüyor. Hatta İstanbul iş hayatının içindeyken bile şehir dışında bir hayat oluşturma, yazları İstanbullaşan Bodrum ve Çeşme’nin dışında, sürüş mesafesinde bir nefes imkanı yaratma gayretindeler.

Haksız değiller. Şehirde soluduğumuz giderek kötüleşen havayı iyileştirme imkanı bulunmuyor.  Nefes terapilerine gidenlerimizin o kötü havayı daha derine çekip içinde tutması belki stres seviyesine iyi geliyordur ancak ciğerlere iyi gelmediği kesin. Beslenme desen neyse parası verip organik olanlara yöneldik, tamam da bizim gibi düşük standartlar ülkesinde organik etiketlerinin ne kadarı değişmez bir gerçek bilgimiz yok, ancak kesin olan sofraya ulaşana kadar üzerinden günler geçip besin değerlerini kaybettikleri. Suyumuz mu inşallah havamız ve gıdamızdan farklıdır diyelim. Şehrin uğultusu mu dediniz? Duyamadım…

Peki, ne soluyorsak, ne yiyorsak, ne içiyorsak, hatta ne dinliyorsak o olmuyor muyuz?

Bir süredir erken yaşta tatmine ulaşmış vizyoner Silikon Vadisi dehaları veya Hariri gibi 21.yüzyıl felsefecileri şehir yaşamı yerine kendi yeterliliğine sahip şehir dışı yaşamları önermektedir. Şehir, kurbağa örneğindeki gibi suyumuzu yavaşça ısıttığından, bu şartlar altında yaşamın hasta ettiğini, bir süre sonra da bu suyun kaynama derecesine geleceğini ancak salgınla fark ettik. Yoksa laftan anlamıyor insanoğlu musibet gerek.

Kovid 19 kardeş parti devam ederken pause düğmesine bastı da herkes gözüne far tutulmuş gibi kalarak topyekün sorgulama ve aydınlanma dönemini başlattı.

Site mi Köy mü?

Site kavramı, bizlere konut yapan müteahhitlerin/geliştiricilerin vizyonu ile sınırlı ve içi boşalmış bir kavram olarak kaldı. Halbuki site, kendi kendine yeten ve kendi yasaları ile yönetilen küçük devlet veya yerleşim kümelerini anlatan kıymetli bir kelime. Beyaz yakalı profesyonellerin eğitim, dünya görgü ve gustosunun gerisinde kaldı bize yaşam geliştirenler. Araziye maksimum satılabilir ünite yapma esasıyla bir sitenin kendi kendine yeterlilik ve yaşanabilirlik özelliklerini, gusto eksikliği ve ticari kaygılarla gerçekleştiremediler. Bizler de seçenek yokluğundan adı site olan güvenlikli binalara tıkıldık. Sitelerimizin kışlığı da böyle yazlığı da. İşlerimizin enerjimizi tükettiği varsayımıyla kalan zamanda bittiğimizi ve sitede minimum eforla yaşamamız gerektiğini düşünmeye başladık ve aslında yaşam açlığı çektiğimizi fark etmeyip ruhsal ve fiziksel hastalıklara açık hale geldik. Oysa yaşam için efor sarfederek, doğa ile hemhal olarak, hobiler edinerek ve böylece işlerin strese boğulmadan da akabileceğini düşünmedik. Siteler bu imkanları vermediği için köylere yönelim başladı.

Köye dönüş kolay mı?

Bizim gibi İstanbul’da yani bir anlamda fanusta yaşayanlar için kıra, köye, doğaya dönüş, naturasını unutan sirk hayvanının doğaya salınış hikayesi gibidir. O ana kadar doğadaki klanına ait olmadığı için kabul görmez, önüne sürekli besin konduğundan kendi besinini bulmayı, kafesi olduğundan barınmayı bilmiyordur. Sıkça kendini sakınmayı bilmediğinden yaralar. Aslında sirkteki hayvanla meselemiz ortaktır.

Köyünden gelenlerimiz köylülüğünü unuttuğu ve köydekilerle paydaşlığı kalmadığı gibi köyde bıraktığımız köylülerimizin de birçoğu aslında köylülüğünü unutmuş yumurtayı dahi marketten alır hale gelmiştir.

Teknolojinin ister şehirli, ister köylü, az veya çok yaşam becerileri konusunda bizi tembelleştirmesine izin verdik. Konfor deryasına dalarken bir çeşit erken yaşta bakıma muhtaç gerçek cinslerden türetilmiş pet ler haline geldik. Teknik becerilerimiz köreldi ve kendine yeterliğimizi kaybettik. Şimdi yapay zekayla bilişsel becerilerimizde körelme yolunda.

Bugüne kadar köy hayalini gerçekleştirebilen çok az arkadaşımız tutunmayı başarabildi. Mesele göçmek değil tutunmak ve sürdürülebilir kılmak. Düşlemek kolay ya gerçekleştirmek? Şehirdeyken B planını hazırlamaya çalışanlar bir heves köylerde veya köye yakın bahçeli evler yaptı, ancak başında durmadan bahçeye, hayvana ve eve bakamadığını gördü. Personel çalıştıranlar yaka silkti. Basit güzeldir ancak zordur. Aslında ne kadar basit şeyler istiyoruz değil mi?

Hangi köy?

Köy yaşamını deneyimlemeye bir şehirli olarak zaman ayırmış, bu deneyimi olanlarla görüşmüş, okumuş, dinlemiş ve gözlemiş biri olarak genel tavsiyem sağlam bir alt yapınız veya adanmışlığınız yoksa kendi başınıza bu işe kalkışmamanızdır. Bu ideali paylaşan arkadaşlarınızla bence 7 aileden az olmamak üzere bir kritik bir kütle oluşturarak yükü paylaşmanız ve dayanışma ortamı oluşturmanızdır. Yaşam olan bir yeri tercih etmeli yola, suya, elektriğe yakın olmalısınız. Dalgıç pompanızla arazinizde çıkaracağınız suya güvenmeyin. Sonar panelinize de… bunlar ufak ölçekte yalnızca destekleyici sistemlerdir.  Dolayısı ile kurulu köylerden birine ilişmek gerekir ki orada yaşayanları da tanımadan ilişmeyin. Siz dışarıdan gelensiniz unutmayın. Akrabalarınız olan bir köy bile olsa bu durum değişmez. Sizinle beraber hareket eden paydaşlarınızla oluşturacağınız paylaşım ve dayanışma belirleyicidir.

Biz Kaz Dağları’nı ve Assos bölgesini aradığımız birçok kriteri karşıladığı için tercih ettik.  Mevcut köylerden birine ilişmeyi değil, kendi gusto ve alışık olduğumuz konfora göre “yapılandırılmış köyümüzü” kendimiz projelendirmeye giriştik. Bizim için sürdürülebilirlik özellikleri önemliydi. Lokasyon seçimi zaten, yüksek kalite temiz havayı sağlıyordu. İkinci önemli kriterimiz, köyü kendi tarım ve hayvancılık olanaklarına sahip kılarak, gıda kalite ve güvenliğini sağlamak oldu. Üçüncü kriterimiz otonomik enerji ve su sistemleri ile şebeke faturalarımızı azaltmak şebekelerde sorun çıktığında enerjimizi bağımsız sağlamak üzerineydi. Son ve çok önemli olarak da sosyal sürdürülebilirlik için uygun konsept ve içeriği oluşturmak oldu. Tüm bunları şimdi mimari elbiseye giydiriyor ve bizim gibi düşünenlerin ilgisine açmayı planlıyoruz. Zaten 3 bin yıl evvel köyümüzün karşısındaki Aristotales’in felsefe okulu kurduğu Site’de zamanın imkanları ile tüm bunları gerçekleştirmişler. Hala müze olarak geziyoruz. Bugünün imkanları ile daha yaşanabilir ve konforlu kılmak elimizde. Kariyerlerimiz çiftçilik değil, beyaz yakalıyız ve haddimizi biliyoruz. Bu sebeple, tarım ve hayvancılığı uzman personel yapacak. Ancak artık kalite standartlarını köy sakinlerinin belirlediği bu faaliyetlerin hep birlikte parçası olabileceğiz.

Sizler de kendi gruplarınızı oluşturarak zihinsel egzersizlere başlayabilirsiniz. Gerçek bir Bireysel Emeklilik Planı sizin hayata geçirebilir böyle bir planınızın olmasıdır. Hala enerjiniz yerindeyken bu işleri hayata geçirmek önemli. Yaşlılıkta bu işleri yapmak zor, o zaman keyif zamanları. Gözünüzde de büyütmeyin neticede Elon Musk gibi Mars’ta yaşam oluşturmuyoruz. Titiz çalıştıktan sonra bütçenize ve aradığınız konfora göre bir ekosistem oluşturabiliyorsunuz. Toplanın 7-8 aile, sıvayın kolları samimiyetle, gerisi gelir…

Eskiden şehirli olmak havalıydı şimdi köylü olmak.  Aynı endüstriyel gıdaları bir şey zannederken organik olanlara yönelişimiz gibi. Zeytinyağlı yiyemiyor basmada fistan giyemiyorduk değil mi? Salgın gözümüze ışığı tuttu ve maalesef İstanbul depreminden önce son çıkış. Herkesin kendi aydınlanmasını yüksek bedeller ödemeden yaşayabilmesi dileğiyle sağlıcakla.