Türkiye-Almanya krizini ne tetikledi

Almanya Dışişleri Bakanı Gabriel Türkiye’ye yönelik ekonomik yaptırımlara gidebileceklerini açıkladı. Türkiye’ye seyahat uyarılarının artırılması, ihracat kredilerinin kesilmesi, AB mali yardımlarının azaltılması için çalışılması söz konusu.

Almanya Maliye Bakanı Schauble komünist Doğu Almanya’ya benzettiği Türkiye’nin Alman turistler için güvenli olmadığını söyledi ve bölgede iş yapan Alman şirketleri uyardı.

Almanya ekonomi bakanlığı Türkiye’ye silah satışlarının yakın takibe alacaklarını duyurdu. NATO üyesi Türkiye’nin NATO üyesi Almanya’dan silah satın alması zorlaşacak.

Krizi ne tetikledi? Ne değişti de mülteci krizinin çözümünde verdiği destek için Türkiye’ye övgüler yağdıran Merkel hükümeti Türkiye’ye aba altından sopa göstermeye başladı? Alakalı alakasız Alman politikacılar Türkiye karşıtı mesajlar vermeye başladı.

Resmi açıklama: Almanya Türkiye’de casusluk suçlamasıyla tutuklu bulunan vatandaşlarının serbest bırakılmasını talep etti. Talebi karşılık görmeyince ekonomik ve siyasi yaptırım uygulamakla tehdit ediyor.

Komplo teorisi: Türkiye yalnızlaştırılmaya çalışılıyor. Katar olayı ile Ortadoğu’dan kopartılmaya çalışılan Türkiye Almanya gerginliği ile Avrupa Birliği’nden tecrit edilmeye çalışılıyor.

İç politika açıklaması: Merkel hükümeti 24 Eylül seçimleri öncesinde Türkiye’ye sert çıkarak muhalefetin eleştirilerine karşı elini güçlendiriyor. Seçime giden yolda olası bir kazayı engellemek istiyor.

Almanya Türkiye için çok önemli bir ticaret ortağı. Almanya 2016 yılında 14 milyar dolar ile en büyük ihracat pazarımız (ihracatın %9,8’i). İthalat cephesinde 21,5 milyar dolar ve %10,8’lik pay ile Çin’den sonra gelen en büyük oyuncu.

Almanya turizm ve doğrudan yatırımlarda da ilk üç içerisinde yer alıyor. Son dönemde yaşanan olumsuzluklara rağmen ülkemizi ziyaret eden turist sayısında Almanya %10 paya sahip. Doğrudan yatırımlardan aldığı pay %6 civarında.

Türkiye Almanya için görece küçük bir pazar. 2016 verilerine göre Almanya’nın ihracatında Türkiye’nin payı %1,8 (15.sırada), ithalatında Türkiye’nin payı ise %1,6 (16.sırada).

Kriz iki tarafa da zarar verir: İki ülke arasında uzun süreli bir krizden ekonomik olarak Türkiye Almanya’ya göre çok daha olumsuz etkilenir. Ancak Türkiye’den ara malı alarak çalışan Alman otomotiv sektörü üreticileri de bu işten zarar görür. Seçime giden yolda Merkel hükümetinin bunun vebalini alacağını sanmıyoruz.

Kısa vadeli riskler: Seçime giden yolda Merkel kendi liderliği için veya CDU partisinin iktidarı için önemli bir risk görürse Türkiye’ye yönelik sert söylem devam edebilir. Ancak krizin serbest ticareti sınırlayacak şekilde derinleşmesini beklemiyoruz.

Orta vadeli görünüm: Eylül ayında seçimlerin kazasız belasız tamamlanması ile savaş baltaları gömülür ve iki ülke arasındaki ilişkiler normalleşmeye başlar.

İki ülke arasındaki ilişki eski sıcaklığına kavuşur mu? İki ülke arasındaki dostluk bağları kopma noktasına geldi. Onarılsa da artık eskisi gibi olamaz. ABD ile yaşadığımız sürecin benzerini Almanya ile yaşarız. Birbirimizin yüzüne güleriz ama arkamızı da dönmeyiz.

Piyasa etkisi ne olur? Almanya ile krizin derinleşmesi nedeniyle Türkiye risk priminde geçici bir yükseliş yaşayabiliriz. Ancak Irak ve Suriye tecrübesi jeopolitik riskler nedeniyle varlık fiyatlarındaki gerilemenin sınırlı ve geçici olacağını gösteriyor.