Fonlamada banka bağımlılığı bitmeli

Yüksek büyüme oranlarıyla dikkat çeken faktoring sektörünün en önemli oyuncularından biri kuşkusuz Garanti Factoring. 2011 Aralık ayında Garanti Faktoring Genel Müdürlüğü’ne atanan Hulki Kara, geçen yılı 40 milyar dolar ciro ile kapatan sektörün ve şirketlerinin iddiasını sürdüreceğini söylüyor. Kara’nın verdiği bilgilere göre yeni Türk Ticaret Kanunu ile değişen çek yasasının etkileri ise görülmeye başlanmış bile. Yeni dönemde 100 milyar dolar işlem hacmi ile GSYİH’den yüzde 10 pay alma hedefine koşan sektördeki son gelişmeleri ve beklentileri Garanti Faktoring Genel Müdürü Hulki Kara ile görüştük.
Karlılık, müşteri sayıları ve pazar penetrasyonunda son durumunuz nedir, büyüme oranları ve yıl sonu hedeflerinizden söz eder misiniz?
Sene başında koyduğumuz hedeflere ulaşmış, hatta geçmiş durumdayız. İkinci çeyrek sonu itibariyle 1.6 milyar TL aktif büyüklüğe ve 3,4 milyar TL ciroya ulaştık. Geçen yılın aynı dönemine göre aktif büyüklükte yüzde 29, ciroda ise yüzde 24 oranında büyüdük.
11 milyon TL kar elde ettik, geçen senenin aynı döneminde 2.9 milyon olan kar, 11.05 milyon TL olarak gerçekleşti, bu da yüzde 276’lık bir kar artışı anlamına geliyor. Müşteri sayısında ise banka faktoringleri içerisinde en fazla müşteri sayısına sahip olan bankayız. 2012’de toplam 4 bin 574 adet müşteriyle faktoring işlemi yaptık. Geçen sene bu rakam 3 bin 297’ydi.
Faktoring alacaklarında geçen yılın yüzde 25 üzerinde, karlılıkta yüzde 60 büyümeyi hedefliyoruz. Gerek karlılıkta, gerek faktoring alacaklarında, gerekse aktif pazar payında yüzde 10’a ulaşmayı hedefliyoruz.
Avrupa’daki krizin etkisiyle ihracatta yeni pazarlara yönelim gözleniyor. Bu noktada yeni ve nispeten bilinmeyen pazarlarda ihracat faktoringine ilginin arttığını söyleyebilir misiniz?
Evet, makro seviyede dünyada ekonomik kriz, tüm sektörleri etkilediği aşikar. Ancak faktoring sektörünün Türkiye’deki pazar payına ve büyüme potansiyeline bakmak gerek. Belki m00akro açıdan negatif görünen bir pozisyon, ama Türkiye’de son yıllarda sektörün tanınırlığı, daha kurumsallaşmış firmaların var olması, kamu otoritesinin regülasyonlarını artırması, sektörün var olan potansiyelinin içerisindeki pazar payının büyüyeceği anlamına geliyor. Sektör kendini daha iyi tanıttığı sürece atıl pazar payını almaya devam edecek ve büyüyecektir.
Öte yandan Türkiye’de ihracatın yüzde 60’u açık hesap denilen mal mukabili yani söze dayalı ticarete dayanıyor. Faktoring ihracatçıyı krizden koruyabilir mi? İhracat faktoringinde hangi noktadasınız?
Faktoring sektörü için Türkiye’de 40 milyar dolarlık bir işlem hacmi var. Bunun 8 milyar doları dış ticaret işlemlerinden, 7,5 milyar doları ihracat, 500 milyon doları da ithalat işlemlerinden kaynaklanıyor. Türkiye ihracat faktoringinde Çin’den sonra dünyada ikinci sırada. Özellikle ihracat faktoringinin yeteri kadar finansman payı almadığımızı düşünüyoruz.
KOBİ’lerin uluslararası pazarlara girmesi konusunda ciddi çalışma içindeyiz. Türkiye’de uluslararası faktoring şirketlerinin ikisine de üye olan tek şirketiz. International Finance Corportation (IFC) ve Factor Chain İnternational’ın (FCI) ikisine de üyeyiz. İthalat faktoringinin ise yüzde 75’ini gerçekleştirerek, sektördeki en büyük oyuncu olduk. İthalat faktoringinde de daha fazla pay almak, daha fazla müşteriye ithalat faktoringini tanıtmak istiyoruz.
GSYİH’den alınan payın yüzde 10 olma hedefi vardı. Sizce sektör bu hedefe ne kadar yakın?
Yüzde 10 vizyoner bir hedeftir. Ben yüzde 7-8 seviyelerinde kalacağını tahmin ediyorum.
Yeni TTK ile neler değişecek? Çek yasasının değişmesi sizi nasıl etkileyecek?
Bizim için önemli olan çek yasasının değişmesi, şu anda çok ciddi bir etki görmüş değiliz. Ama piyasa istihbaratından çek dönme oranının yükseldiğini söyleyebilirim. Örneğin çekleri iptal konusunda mahkemeye başvuru sayısı artmış durumda. Bunlar ticarette güveni de zedeleyen durumlar, ama çek yasasındaki bu değişiklikten çok olumsuz etkilendiğimizi söyleyemem. Doğru kişiyi, doğru zamanda doğru şekilde kredilendirirseniz çek, bu işin teferruatıdır. Biz birinci aşamayı doğru yaptığımızı düşünüyoruz.
Sektör 100 milyar dolar işlem hacmi yakalama hedefine ne kadar yakın?
Potansiyelin olduğuna inanıyorum. İşin aktif tarafını çevirebilmek için pasiften kaynak yaratıyor olmanız lazım. 100 milyar dolar hedefi demek, her çeyrekte aşağı yukarı 25 milyar dolar ciro yapıyorsunuz demek. Ortalama vadesi 90 gün olan bir sektörde 25 milyar doları her dönemde fonlamanız demek.
Sektörün toplamda sermayesi 3.7 milyar dolar. Yani aşağı yukarı 20 milyar dolar dışarıdan fonlamayı sağlamanız gerekiyor. Sektörün bu 20 milyar dolar fonlamayı yapabilecek fonlama kapasitesi yok. Faktoring firmalarının bazıları yurtdışından fonlanabiliyor, ama geri kalanı tamamen yurtiçinden fonlanıyor.
Faktoring ürünlerinin Anadolu’da bilinirliğinin ve kullanımı ne durumda? KOBİ’lerin müşterileriniz arasındaki payı nedir? Farklı ürünler, firmaya göre özel ürünler, danışmanlık gibi hizmetler düşünüyor musunuz?
Kurumsal olarak segmente ettiğimiz firmalar yüzde 50, geri kalan yüzde 50 de ticari ve KOBİ’ler denilebilir. Özellikle KOBİ segmentinde yurtdışı ihracat işlemlerinde yeni pazarlara girme konusunda orta ölçekli firmalara bu ve buna benzer hizmetleri verme konusunda istekliyiz. Sektörün genel olarak dünyada kullandığı ürünleri sektöre adapte etmeye çalışıyoruz. Belli gruplara, belli sektörlere, onların ihtiyaçlarına yönelik hizmetleri sağlamak için kendi içimizdeki yapılanmayı bitirdik, 2013 itibariyle başlatacağız.
Son dönemde şubeleşme eğilimi vardı. Sektördeki gelişim bundan sonra nasıl olacak?
Yeni yasa temsilciliği kaldırıyor. Şu anda 11 temsilciliğimiz var. Bu yılın başına beş bölge müdürlüğü ve 11 temsilcilikle başladık. Şu anda 11 bölge müdürlüğü ve 11 temsilciliğimiz var. Bundan sonraki süreçte temsilcilikte şube açabileceğiz ve mevcut temsilciliklerimizi şubeye çevireceğiz. Üzerinde çalıştığımız 10 yeni şube var.
“Bankacılarla benzer ürünleri farklı haklarla satıyoruz”
Faktoring sektörünün en önemli sorunlarından biri çok büyük oranda bankacılık sektöründen fonlanması. Faktoring sektörünün yüzde 92’sini bankacılık sistemi finanse ediyor. Sektörde iki temel nokta var: Daha fazla müşteriye ulaşmak ve faktoring ürününü tanıtmak, ikincisi de bu ürünleri fonlayabilmek. Bence yasadaki en büyük devrim, bizleri bir finansal kuruluş olarak kabul etmesi ve buna paralel bankaların sahip olduğu birtakım hakların bizler tarafından da kullanılması.
Öncelikle fonlama maliyetleri: Bankalar üzerinden fonlanıyoruz, bankalar da fonlandığı zaman yasal eklentilerini ödüyoruz. Benzer ürünleri benzer müşterilere satıyorsunuz, ama benzer fiyat rekabetiyle satmıyorsunuz. Örneğin sorunlu alacaklarımıza karşılık ayırdığınız zaman vergi matrahından düşemezken bankacılık sektörü bunu düşebiliyor. Peşin komisyon gelirlerini reeskonta tabi tutmamıza rağmen vergilendirmede peşin olarak vergisini ödüyoruz. Bunlar sektörün üzerinde ciddi yükler. Yasayla bunların değişmesini diliyoruz” 
Kıvanç Özvardar / Ekonomist