Ekonomistlerden çarpıcı Merkez Bankası yorumu

Böylelikle bu yılın başından beri Türk Lirası'nın dolara karşı değer kaybı yüzde 20'yi aştı. Kurun yükselişini durdurmak için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) gerekli adımları atıp atmadığı tartışma konularının başında geliyor.

Özellikle piyasalara Merkez Bankası'nın faizleri artırmak konusunda çekingen davrandığı görüşü hakim.

BBC Türkçe'ye konuşan ekonomistler, her ne kadar kurdaki yükselişin TCMB politikalarından kaynaklanmadığını düşünse de Merkez Bankası'nın Türk Lirası'nın düşüşünü engellemek için yeteri kadar önlem almadığını belirtiyor.

'YANGINI SU BARDAĞIYLA SÖNDÜRMEK'

Amerikan Merkez Bankası Fed'in eski araştırma direktörü olan Erkin Şahinöz, kurdaki yükselişin ekonomiyi 'üç yerden hırpaladığını' söylüyor:

* Kur yükselişi üretimin ithalata bağımlı olması sebebiyle enflasyonda artışa sebep oluyor.

* Reel sektör bilançolarında 220 milyar doları aşan büyüklükte net döviz açığı olduğu için finansal istikrarı tehdit ediyor.

* Belirsizlik yarattığı için ekonomik aktiviteyi olumsuz etkiliyor, büyümenin hız kesmesine sebep oluyor.

Şahinöz, bütün bu risklere rağmen Merkez Bankası'nın hem döviz arzı hem de politika faizini artırmak konusunda zayıf adımlar attığını, 'yangını su bardağıyla söndürmeye çalıştığını' ifade ediyor.

MERKEZ BANKASI'NIN 'ELİ KOLU BAĞLI' MI?

Koç Üniversitesi TÜSİAD Ekonomik Araştırmalar Direktörü Prof. Dr. Selva Demiralp, kurdaki yükselişin Merkez Bankası'nın uyguladığı para politikası yüzünden kaynaklanmadığını, ancak "Para politikasının eli kolu bağlı" algısının kurdaki zayıflamayı tetiklediğini dile getiriyor.

BBC Türkçe'nin sorularını yanıtlayan Demiralp'e göre kurdaki yükselişin nedenleri şöyle:

* Büyüme odaklı politikaların uzun vadeli dengelerde yaratacağı bozulma

* Seçim öncesi artan siyasi belirsizlik

* Jeopolitik riskler

* Doların küresel olarak değer kazanması

PARA VE MALİYE POLİTİKASI UYUMU

Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü'nden Prof. Dr. Burak Saltoğlu, Merkez Bankası'nın para politikası kadar, ekonomi yönetiminin de buna uyumlu olmasının önemine işaret ediyor.

Saltoğlu, TCMB'nin eski faiz koridoru uygulamasyla TL'yi daha maliyetsiz koruyabildiğine ancak şu an böyle bir esnekliği olmadığına vurgu yapıyor:

"Kalıcı ve radikal önlemler için seçim öncesi çok kararlı davranması zor görünüyor. Buna rağmen özellikle enflasyon ve maliye politikasının uyumlu olacağından emin olmadan aksiyon alması da faydalı olmayabilir."

Saltoğlu, Merkez Bankası'nın 25 Nisan'da düzenlenen Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında aldığı sıkılaştırma kararının etkisinin genişleyici maliye politikalarıyla sıfırlandığını belirtiyor:

"Bu dönem için faiz tepkisinde gecikme var, araç eksikliği var, şanssız bir döneme denk gelen bir dalga var, agresif bir büyüme beklentisi var ve çok yakında bir seçim var. Para politikası için çok şanssız koşullar."

'HER GÜN RESESYONA BİR ADIM DAHA YAKIN'

Sorularımızı yanıtlayan ekonomistlere Merkez Bankası'nın yükselen kura karşı ne yapması gerektiğini soruyoruz.

Fed'in eski araştırma direktörü olan Şahinöz de Koç Üniversitesi'nden Prof. Dr. Demiralp de TCMB'nin hemen harekete geçmesi gerektiği görüşünde.