Dış ticaretin canlanmasında 'altın' etki

Uyuyan altın uyandı, dış ticaret ocakta altın sayesinde canlandı
Ocak ayında ihracatta da, ithalatta da yüksek artışlar görüldü. Türkiye İstatistik Kurumu ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın ortaklaşa oluşturdukları veriye göre, ocak ayında ihracat geçen yıla göre yüzde 18 artarak 11.3 milyar dolara, ithalat ise yüzde 15.9 artarak 15.6 milyar dolara yaklaştı. İhracat daha hızlı artmasına rağmen ithalatın mutlak değer olarak daha büyük olmasından dolayı dış ticaret açığı yüzde 10’luk artışla 4.3 milyar doları buldu.

Ocak ayında ihracat ve ithalatın böylesine yüksek oranda artması sonucunu doğuran etkenlerin biri de altın ticaretindeki artış. Geçen yılın ocak ayında 211 milyon dolar olan altın ihracatı bu yıl 531 milyon doları buldu. Geçen yıl ocakta 167 milyon dolar olan altın ithalatı da bu yıl 469 milyon dolara ulaştı.

Bu yılın ocak ayındaki altın ihracatının 399 milyon doları Birleşik Arap Emirlikleri’ne yapıldı; aynı şekilde ithalatın 204 milyon doları da bu ülkeden gerçekleştirildi.

Bir dönem özellikle ihracatımızın adeta “lokomotifi” konumuna gelen altın yoğun tartışmaların konusu olmuştu. Özellikle İran’a dönük altın ihracatı bir dizi usulsüzlüğün kaynağı haline gelmiş, daha sonra İran kapısının kapanmasından sonra bu kez bu ülkeye dolaylı yollardan ihracat yapılmaya başlanmıştı. Bu dolambaçlı yolların başında da Birleşik Arap Emirlikleri’nin geldiği ileri sürülmüştü. İşte bu yüzden ocak ayındaki yoğun altın ihracat ve ithalatında Birleşik Arap Emirlikleri’nin yine ön plana gelmesi dikkat çekici bulundu.

Yalnızca altın değil

İhracat ve ithalatın artmasını sağlayan yalnızca altın ticaretindeki hızlanma değil elbette.
Motorlu taşıtlar kalemi, ihracatı yukarı çeken bir etki yaptı.

Kapsamında petrol ve doğalgazın bulunduğu enerji ithalatı da ithalatın artmasında en büyük etkiyi yapan kalem oldu.

Dolar artışının etkisi

Bu arada ocak ayları itibariyle doların diğer paralar karşısında değer kazanması hem ihracatın, hem de ithalatın daha düşük görünmesi sonucunu doğurdu.

Ocak ayındaki ihracatın 5.3 milyar doları euro, 4.5 milyar doları dolar, 964 milyon doları Türk Lirası, 352 milyon doları sterlin, kalanı da diğer dövizlerle gerçekleştirildi. Dolar son bir yılda euro, TL ve sterlin karşısında değer kazanmamış olsaydı ocak ayındaki ihracat 452 milyon dolar daha fazla görünecekti.

Aynı durum toplamı daha az etkilese de ithalat için de geçerli. Ocak ayındaki ithalatın 4.6 milyar doları euro, 1.1 milyar doları Türk Lirası, 9.7 milyar doları dolar, 51 milyon doları ise sterlin cinsinden gerçekleştirildi. Doların değerlenmesi, ihracatta olduğu gibi ithalatta da toplam rakamın küçük görünmesi sonucunu doğurdu. Dolar değerlenmemiş olsaydı ithalat 370 milyon dolar daha fazla gerçekleşmiş olacaktı.

Dış borcu da aşağı çekiyor

Dolardaki değerlenme, uluslararası alanda tüm veriler dolar cinsinden ifade edildiği için yalnızca dış ticaret rakamlarını etkilemiyor. Dolardaki bu artış, Türkiye’nin dış borcunun da düşük görünmesi sonucunu doğuruyor.

Özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu dolardaki bu artış sayesinde geçen yılın tümünde 4.5 milyar dolar düşük görünmüştü.