Anayasa değişikliği teklifi Genel Kurul'da

Anayasa değişikliği teklifinin ikinci tur görüşme ve oylamaları devam ediyor.

Dün başlayan görüşmelerde ilk olarak 1. maddenin oylaması yapıldı. Oylama sonucunda 1. Madde 345 oyla kabul edildi.

Anayasa değişikliği teklifinin 2’nci tur görüşmelerinde 'yargı yetkisi’ başlıklı birinci maddenin oylaması için 486 vekil sandık başına gitti. Sandıktan 345 kabul, 140 red ve 1 oy ise boş çıktı.

Bu maddeye göre Yargı yetkisinin, Türk milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılacağına dair hüküm, ’Bağımsız ve tarafsız’ mahkemelerce kullanılacağı şeklinde değişecek.

1. MADDEDE NE VAR?

Anayasa değişikliği 1. Maddesi’yle ilgili düzenleme şu şekilde:

MADDE 1- 7/11/1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9 uncu maddesine “bağımsız” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve tarafsız” ibaresi eklenmiştir.

2. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin ikinci maddesi 342 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 485 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 139 ret oyu kullanıldı, 4 boş oy çıktı.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ikinci maddesi ile milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkarılacak.

Oylama sırasında bazı CHP milletvekilleri, gizli oylama kurallarına uyulmadığı ve oyların kabinlere girilmeden verildiği gerekçesiyle tepki gösterdi.

Meclis Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı, oy kullanan milletvekillerinin yerine oturması uyarısında bulundu.

AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, oylarını partilerinin milletvekilleriyle kullandı.

HDP'nin tutuklu milletvekillerinin isimleri okunduğunda HDP milletvekilleri, "hapiste" veya "rehin" diye bağırdı. Bahçekapılı'nın "Oy kullanmayan milletvekili var mı?" sorusu üzerine HDP milletvekilleri, partilerinin tutuklu milletvekillerinin isimlerini saydı.

3. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin üçüncü maddesi 342 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 485 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 137 ret oyu kullanıldı, 3 oy geçersiz, 3 boş oy çıktı.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin ücüncü maddesine göre, milletvekili seçilebilme yaşı 25'ten 18'e indirilecek. "Askerlikle ilişiği olanlar" milletvekili adaylığına başvuramayacak.

CHP milletvekilleri, gizli oylama kurallarına uyulmadığı gerekçesiyle zaman zaman tepki gösterdi.

AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, oylarını partilerinin milletvekilleriyle kullandı.

4. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin dördüncü maddesi 342 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 486 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 138 ret oyu kullanıldı; 1 oy geçersiz, 4 boş oy, 1 oy çekimser çıktı.

Maddeyle, Anayasa'nın "TBMM'nin seçim dönemi" başlıklı maddesi, "TBMM ve cumhurbaşkanının seçim dönemi" olarak değişiyor.

Buna göre TBMM seçimleri 4 yılda değil, 5 yılda bir yapılacak. Cumhurbaşkanlığı seçimleri de TBMM seçimleri gibi 5 yılda bir olacak ve seçmenler iki seçim için aynı gün sandığa gidecek. Süresi biten milletvekili yeniden seçilebilecek.

Cumhurbaşkanı seçiminde birinci oylamada gerekli çoğunluğun sağlanamaması halinde, belirtilen usule göre ikinci oylama yapılacak.

AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Binali Yıldırım, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, oylarını partilerinin milletvekilleriyle kullandı.

HDP Muş Milletvekili Burcu Çelik, oylama devam ederken, HDP sıralarının önüne geçerek, partisinin cezaevinde olan milletvekillerinin isimlerini okudu.

Ayağa kalkan HDP'li milletvekilleri, her okunan isim karşısında, "hapiste" diye bağırdı.

5. MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulunda, ikinci tur görüşmeleri yapılan anayasa değişikliği teklifinin beşinci maddesi 342 oyla kabul edildi.

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 486 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 140 ret oyu kullanıldı, 4 boş oy çıktı.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin beşinci maddesiyle, TBMM'nin görevleri ve yetkileri, "kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesinhesap kanun tekliflerini görüşmek ve kabul etmek, para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tam sayısının 5'te 3 çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına karar vermek, anayasanın diğer maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak ve görevleri yerine getirmek" olarak sıralanıyor.

CHP milletvekilleri, gizli oylama kurallarına uyulmadığı gerekçesiyle zaman zaman tepki gösterdi.

AK PARTİLİ VEKİLLERDEN HDP'LİLERE TEPKİ

HDP Muş Milletvekili Burcu Çelik'in her oylama sonrasında TBMM Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı'nın "Oyunu kullanmayan milletvekili var mı?" sorusu üzerine HDP'nin tutuklu milletvekillerinin isimlerini saymasına AK Parti milletvekilleri tepki gösterdi.

AK Parti İstanbul Milletvekili Ahmet Hamdi Çamlı ise PKK'lı teröristlerin şehit ettiği isimleri de okuyarak, "Yasin Börü mezarda, Muhammet Fatih Safitürk mezarda, Dolmabahçe şehitleri mezarda, Kayseri şehitleri mezarda, Merasim Sokak şehitleri mezarda, Kızılay şehitleri mezarda." diye bağırdı.

6. MADDEYE 342 KABUL

Genel Kuruldaki gizli oylamaya 485 milletvekili katıldı. Oylamada 342 kabul, 138 ret oyu kullanıldı; 3 boş oy çıktı, 2 oy da geçersiz sayıldı.

Anayasanın, TBMM'nin bilgi edinme ve denetim yollarına ilişkin maddesindeki değişiklik ile yasamanın belli bir konuda Meclis Araştırması yapması, Genel Görüşme açarak Genel Kurulda görüşmesi ve milletvekillerinin, cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanların cevaplaması istemiyle yazılı soru sorması yeniden düzenleniyor.

Buna göre, TBMM, "Meclis Araştırması", "Genel Görüşme", "Meclis Soruşturması" ve "Yazılı Soru" yollarıyla bilgi edinme ve denetleme yetkisini kullanacak. "Gensoru", denetleme yetkisinden çıkarılacak.

"Meclis Araştırması", belli bir konuda bilgi edinmek için yapılan incelemeden ibaret olacak.

"Genel Görüşme", toplumu ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmesi şeklinde gerçekleştirilecek.

"Meclis Soruşturması", cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakanlar hakkında, anayasanın teklifle değiştirilen 106'ncı maddesinin 5, 6 ve 7'nci fıkraları uyarınca yapılan soruşturmadan ibaret olacak.

"Yazılı Soru", en geç 15 gün içinde cevaplanacak. Milletvekilleri, yazılı soruları bakanların yanı sıra cumhurbaşkanı yardımcılarına da yöneltebilecek.

"Meclis Araştırması", "Genel Görüşme" ve "Yazılı Soru" önergelerinin verilme şekli, içeriği ve kapsamı ile araştırma usulleri Meclis İçtüzüğü ile düzenlenecek.

7. MADDE DE GEÇTİ

Anayasa değişikliği tekifinin ikinci turunda 7. madde için yapılan oylamadan 340 kabul oyu çıktı.

CHP'DEN ANAYASA DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ PROTESTOSU

TBMM Genel Kurulunda CHP milletvekilleri ayağa kalkarak anayasa değişikliğini protesto etti.

TBMM Genel Kurulunda anayasa değişiklik teklifi görüşmeleri devam ediyor. CHP milletvekili görüşmeler sırasında bir dakika ayakta durma eylemi yaparak anayasa değişiklik teklifini protesto etti.

USÜL TARTIŞMASI YAŞANDI

TBMM Genel Kurulunda, CHP'nin talebi üzerine, "teklifin gizli oylamasında, bakanların, Genel Kurul çalışmalarına katılmayan başka bir bakanın yerine oy kullanıp kullanamaması" konusunda usul tartışması yaşandı.

CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, Genel Kurulda, Anayasa değişiklik teklifinin 1. maddesi üzerindeki önerge işlemine geçilmeden önce söz alarak, bazı bakanların Genel Kurul çalışmalarına katılmadıklarını, oturumlarda başka bir bakanın yerine, Anayasa değişiklik teklifinin gizli oylamasında oy kullandıklarını söyledi.

Gizli oylamalarda vekaletle oy kullanılamayacağını belirten Özel, "Eğer birinci turdaki gibi vekaletle oy kullanılacaksa usul tartışması açılmasını istiyoruz." dedi.

"Eğer bir bakan diğer bakana vekalet verirken, oyunun rengini söylüyorsa, bu, 'gizlilik kuralı ihlal ediliyor' demektir." diyen Özel, ilk tur oylamada hangi bakanın kimin yerine vekaletle oy kullandığını öğrenmek istediklerini kaydetti.

TBMM Başkanvekili Ayşe Nur Bahçekapılı da Özel'in usul tartışması açılmasını istemesi nedeniyle, birleşime ara vererek, bu talebi görüşmek üzere grup başkanvekillerini Başkanlık Divanı arkasındaki bölüme davet etti.

Aradan sonra birleşimi açan Bahçekapılı, Anayasanın 96. maddesinin son fıkrasında, bakanların vekaletle oy kullanmasının düzenlendiğini belirtti. Bahçekapılı, "Bu, Anayasa hükmüdür. Bugüne kadar yapılan gizli oylamalarda vekaletle oy kullanıldığı görülüyor." diye konuştu.

Başkanvekili Bahçekapılı, bakanların gizli oy kullanmasında, genel vekalet bulunması durumunda ayrı bir özel vekalet aranmayacağı şeklinde hüküm de bulunduğunu ifade ederek, "Yani, her oturum için ayrı ayrı yetki belgesi aranmasına gerek yok." dedi.

Ayşe Nur Bahçekapılı, bakanların oylamalarda vekaletle oy kullanmalarında bir aykırılık bulunmadığını vurguladı.

Daha sonra usul tartışması açıldı.

AK Parti İstanbul Milletvekili Doğan Kubat, usul tartışmasının lehinde yaptığı konuşmada, konuya ilişkin Anayasa ve iç tüzükte yer alan düzenlemeleri okudu.

Dönemin bakanlarının 2001'deki anayasa görüşmelerinin gizli oylamasında genel vekaletle oy kullandıklarını ve bunların geçerli sayıldığını kaydeden Kubat, teklifin birinci turunda, bakanların genel vekaletle gizli oylamalarda oy kullandığını bildirdi.

AK Parti Grup Başkanvekili Mehmet Muş, bakanların, genel vekaletle Anayasa değişiklikleri dahil bütün oylamalarda oy kullanabileceğini söyledi.

CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, bakanların, genel vekaletle gizli oylamalarda oy kullanamayacağını ifade ederek, "Mutlak haklar vardır ve kişi bu hakları başkasına devredemez; kişinin bizzat yapması lazım." dedi.

Bahçekapılı, konuşmaların ardından tutumunda bir değişiklik olmadığını söyledi.

Ayşe Nur Bahçekapılı'nın oya sunduğu, "bütün oylamalarda bakanların vekaletle oy kullanabileceği, bir bakanın birden çok bakana genel vekalet vermesi durumunda ayrı bir oturum için özel bir vekalet aranmayacağı" hususu, AK Parti milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi.