Vehbi Koç’tan 12 ders

1 / 12

Prof. Dr. Mustafa Özel, Türk sanayisinin büyük ismi, hayırsever iş adamı Vehbi Koç’un yazdıklarından veya ona dair yazılanlardan süzdüğü 12 hayat ve yönetim dersini Derin Ekonomi Dergisi’nde kaleme aldı…

Büyük girişimciler, tatminsiz insanlardan çıkar. Azla veya niteliksiz olanla yetinmezler.

Aydın Boysan, Abant Gölü çevresinde yapılan bir yürüyüşte, Vehbi Koç’un yolun ilerisinde duran bir eşeğin yanına gittiğini görür ve merak ederek yanına yaklaşır. Vehbi Bey, Aydın Boysan'a şu itirafta bulunur: “Bak, ne güzel dik kulaklı bir eşek!... Babam bana, çocukluğumda düşük kulaklı bir eşek almıştı. Dik kulaklı bir eşeğe sahip olamamak, içimde hep bir ukde olarak kalmıştır!” Dedesi Hacı Rıfat Efendi’nin elini her öpüşünde, “Dede sen para kokuyorsun!” diyerek harçlığını hatırlatan çocuk Vehbi, büyüdükçe Ankara'da ticaret işlerinin “hep Yahudi, Ermeni ve Rumların elinde" olduğunu görmekte ve onlara imrenmektedir. “Bu duygularla, ben de ticarete atılıp zengin olmaya karar verdim. İlk hedefim, kazanacağım elli bin lira ile Ankara’da beş katlı bir mağaza sahibi olmaktı.”

Dik kulaklı bir eşek veya beş katlı bir mağaza... Tatminsizlik, imrenme veya gözü yükseklerde olma... Bu ve benzeri güçlü arzular olmadan, İnsanlar büyük riskler üstlenip iş hayatına atılırlar mı? Ünlü sosyolog Daniel Lerner ve ekibi 1951'de Ankara'nın dışında bir köyde (Bu köy şimdi Ankara’nın neredeyse merkezinde olan Balgat’tır!) araştırma yaparlar. Cevabını aradıkları temel soru şudur: “Köyünüzün dışında yaşamak zorunda kalsanız, nerede yaşamak istersiniz?" Muhtarın cevabı, bütün köyün hissiyatını yansıtıyor gibidir:

“Allah saklasın! Ölürüm daha İyi!” Farklı düşünen bir tek kişi vardır: Köyün bakkalı. Amerika’da yaşamak İstemektedir. Niçin? “Geçen ay şehirdeki akrabalarım beni sinemaya götürdüler. Bir Amerikan filmiydi. Filimdeki bakkalın çok güzel rafları vardı. Her şey çok düzenliydi. Benim de öyle raflarım olsun isterim!”