Dursun Akbulut [email protected]

2015 yılı beklentileri

Bilindiği üzere 2014 yılında emtia piyasalarında meydana gelen dalgalanmaların yanı sıra Amerikan ekonomisinin büyüme  eğilimine  girdirdiğine dair kuvvetli verilen gelmesi  piyasaları derinden etkilemeye başlamış bundan da özellikle emtia ve petrol üreticisi ülkelerle gelişmekte olan ülkeler etkilenmiştir.

Petrol fiyatlarında meydana gelen gerileme petrole dayalı ekonomisi ve  petrol  ihracatçısı olan  Rusya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt, Irak, İran, Katar, Kazakistan, Libya, Venezuela   gibi  ülkeleri derinden etkilemeye başlamıştır.  Bu ülkelerin kamu ve özel sektör bütçeleri de derinden etkilendiğinden bu ülkelerde 2015 yılında yatırımların azalması, ücretlerin gerilemesi, hatta birçok petrol şirketinin borçlarını ödeyemez duruma gelmesi gündemde olacaktır. Bunlara bir de Brezilya ve Rusya da olduğu gibi rüşvet ve yolsuzluklar eklenince politik belirsizlerde cabası olacaktır.

Diğer taraftan yatay sondaj ve kaya katmanlarını basınçlı su ve kum karışımı ile kırma metoduna dayalı kaya gazı ve petrolü  elde etme teknolojisi  geliştiren  Amerika 1960 ve 70’ler de olduğu gibi önümüzdeki yıllarda  doğal gaz ve ham petrol üretiminde dünyanın bir numaralı üreticisi haline gelecektir.  Kaya  gazı ve petrolü devrimi  Amerikan Enerji  Enstitüsü tarafından yayınlanan Yıllık Enerji Görünümü Raporu’na göre Amerika’yı  birkaç çeyrek enerji alanında bağımsız ve  hatta bu ülkeyi  doğal gaz ve petrol ihracatçısı haline gele getirecektir. Buna bağlı olarak Amerika’da önümüzdeki dönemlerde imalat sanayisinde yeniden  büyük bir atılım meydana gelecek, Amerika  kömür yerine doğal gaz kullanımı ile iklim ve çevre baskısından da  kurtulacaktır.

Bu gelişmelerin tamamı Amerika’nın  önümüzdeki birkaç  çeyrek için yeniden dünyanın çekim merkezi haline gelmesine  ve fonların bu ülkeye doğru hızla kaymasına neden olacaktır.

Bu gelişmelerin dünyaya ve Türkiye’ye olumlu ve olumsuz etkileri olacaktır.

Dünyadaki etkileri;

Petrol gelirlerinin azalması nedeniyle petrol ihracatçısı konumundaki ülkelerde büyüme yavaşlayacak, politik ve sosyal çalkantılar meydana gelecek, petrol ve petrole dayalı sanayiye kredi vermiş olan uluslararası bankalarda zorlanmalar oluşacaktır.

Gelişmekte olan ülkelere sermaye akımları azalacak, bu da bu ülkelerde büyümenin daha da yavaşlamasına neden olacaktır.

Diğer taraftan, özellikle emtia ve enerji fiyatlarında gerilme nedeniyle enflasyonun baskısı azalacak, ücretlerde oluşacak gerileme enflasyondaki azalma  ile kısmen telafi edilecektir.

Amerika’nın yeniden büyümeye başlamasıylla bu ülkeye ihracat yapan ülkeler bundan olumlu bir şekilde faydalanacaktır.

Ülkemize etkileri;

Petrol ihraç eden ülkelerle olan kuvvetli ekonomik bağımlılık nedeniyle bu ülkelerden gelen sermaye akımları azalacak, özellikle doğrudan yatırım alan gayri menkul sektörü olumsuz bir şekilde etkilenecek ve  turist sayında önemli azalmalar meydana gelecektir.

Fonların Amerika’ya doğru yönelmesi ile cari işlemler açığının fonlanması  pahalı ve zor bir duruma gelecek kurlarda  hareketli günler yaşanacaktır.