Dr. iur. Harun Kılıç [email protected]

Yatırımcıların korunması: Yatırımcıların tazmini

Özellikle küçük yatırımcıların, yatırımcı varlıklarının emanet ettikleri yatırım kuruluşlarının mali durumlarının bozulması nedeniyle zarara uğramalarının önlenmesi, yatırımcıların yatırım kuruluşlarından kaynaklanan risklere karşı korunması, zararlarının tazmini ve bu sayede sermaye piyasalarına olan güvenin arttırılması, sermaye piyasalarında sistemin işlemesi açısından büyük önem arz etmektedir.

Bu kapsamda, yeni Sermaye Piyasası Kanunu ile Yatırımcı Tazmin Merkezi (YTM) kuruldu. YTM’nin organizasyon ve yönetimine ilişkin usul ve esasları düzenleyen “Yatırımcı Tazmin Merkezine İlişkin Yönetmelik” yürürlüğe girdi. Kısa bir süre önce ise, “Yatırımcıların Tazmini ile Tedrici Tasfiye Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” yürürlüğe girdi.

Yeni getirilen yatırımcıların tazmini sistem ile, yatırımcılara ait olan ve yatırım hizmeti ve faaliyeti veya yan hizmetler ile bağlantılı olarak yatırım kuruluşu tarafından yatırımcı adına saklanan veya yönetilen nakit ödeme veya sermaye piyasası aracı teslim yükümlülüklerinin yerine getirilmemesinden kaynaklanan talepler, tazminatın kapsamını oluşturmakta.

Buna karşın yatırımcıların, yatırım danışmanlığı faaliyetlerinden veya piyasadaki fiyat hareketlerinden kaynaklanan zararları tazmin kapsamı dışında bırakılmakta. Ayrıca bankacılık mevzuatı uyarınca mevduat veya katılım fonu olarak kabul edilen nakit ödeme yükümlülükleri de tazmin kapsamı dışında kalmakta.

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), tazminat talebi doğuran durumun ortaya çıkmasından itibaren en geç üç ay içinde yatırımcılara tazmin kararı alarak; tazmin süreci başlatılabilecek. Ancak bu kararı takiben, önce YTM’nin bunu ilanı, ardından en geç bir yıl içinde yatırımcının yazılı talebi ve alacaklı cetvelinin oluşturulup kesinleşmesi gerekecektir. Ancak tüm bu süreçlerin sonunda,  ihtilafsız tazmin hakkı yatırımcısının zararı karşılanmış olacak.

Burada en önemli sorunlardan birisi tazmin edilecek sermaye piyasası araçlarının değerinin nasıl hesaplanacağıdır. Yeni sisteme göre, tazmin karar tarihi itibarıyla SPK’nın yatırım kuruluşlarının sermaye yeterliliğine ilişkin düzenlemelerinde yer verilen değerleme esasları göz önüne alınarak bu hesaplama yapılacak.

Hak sahibi her bir yatırımcıya, hesap sayısı, türü ve para birimine bakılmaksızın, bir yatırımcının aynı kuruluştan olan taleplerinin tümünü kapsayacak şekilde  ödenecek azami tazmin tutarın sınırı şuan 103.930 TL’dir. Bu mevcut azami tazmin tutarın kapsamının ve sınırının, sermaye piyasalarıımıza daha fazla yatırımcının ve yatırım miktarının artırılmasına yönelik yapılan çalışmalarla çelişkili olarak düşük tutulduğu görülmekte.

Sonuç olarak, yeni getirilen yatırımcı tazmin sistemi ile, tedrici tasfiye süreci tamamlanmadan alacaklarını tahsil süreçinin başlatılması ve tazmin kapsamınının genişletilmesi ile, yatırımcı açısından daha güvenli bir sistem oluşturulmak istenmektedir. Buna karşın, tüm öngörülen süreçler ile azami tutar kapsamı ve sınırı göz önüne alındığında, yatırımcının zararının tamamamının kısa bir zaman içinde telafi edilmesi bu sistemede de şüpheli görülmektedir.

Değerlendirme ve Önerileriniz için: [email protected]