Ayça Karaca [email protected]

Kongre Yunanistan krizini nasıl yorumluyor?

Yunanistan’da yılın başında radikal sol Syriza’nın iktidara gelmesiyle uluslararası kreditörlerle borçların geri ödenmesine ilişkin başlayan gerilim geçtiğimiz hafta imzalanan yeni kurtarma paketi anlaşmasıyla hafifledi. Ancak bu yeni paketin Yunanistan’ın Euro’dan çıkışı (Grexit) olasılığını azaltmadığı ve yeni bir kriz için tetikleyici olabileceği algısı halen uluslararası ekonomik çevrelerde  devam ediyor   ABD Kongresi  tarafından hazırlanan özel raporda krizin politik yansımaları ele  alınırken   AB’nin  Yunanistan üzerine odaklanmasının ABD’nin küresel sorunlara karşı başlıca partneri olarak etkinliğini azalttığı kaydediliyor.

ABD Kongresi Avrupa İlişkileri uzmanı Paul Belkin tarafından hazırlanan  yayınlanmamış gizli  raporda,  2009 sonlarında Yunanistan’da borç krizi olarak başlayan sorunun politik bir krize dönüştüğü ve Avrupa entegrasyonunun 60 yıllık tarihçesinde en önemli gerilemeyi temsil ettiği kaydediliyor. Yunanistan’ın 2009’dan bu yana diğer AB üyeleri ve Uluslararası Para Fonu (IMF) ile  birlikte  borçların temerrüde düşmesini önlemek ve ülkenin 19 üyeli Euro Bölgesi’nde kalmasını sağlamak için eşi görülmemiş önlemler aldığı hatırlatılıyor. Resmi yetkililerin  borçların temerrüdünün ve Yunanistan’ın euro’dan çıkışının Yunanistan için yıkıcı ekonomik sonuçlar doğuracağı ve daha geniş ölçekte Avrupa kurumları  ve  küresel ekonomiler için de negatif yansımaları olacağını ileri sürdükleri de belirtiliyor. Önemli Avrupa liderlerinin sürekli olarak Almanya Başbakanı Merkel’in “Euro başarısız olursa Avrupa başarısız olur” iddiasını tekrarladığı ve Grexit’in Euro Bölgesi ve AB’nin entegrasyonunu baltalayacağına inandıkları da vurgulanıyor.

Raporda, Yunanistan’da Syriza’nın iktidara gelmesi sonrası AB ve IMF yetkilileri ile yeni kurtarma paketinin şartları üzerinde doğan gerilimin ve 5 Temmuz’da düzenlenen referandumda önerilen koşullara hayır oyu çıkmasının AB’yi tarihinde eşi görülmemiş bir duruma sürüklediği kaydediliyor. Yeni kurtarma paketi üzerinde anlaşma sağlansa da krizin Para Birliği’nin kurumsal yapısındaki önemli sorunları açığa çıkardığı ve AB’nin geri kalanında politik tansiyonu ve kamuoyu huzursuzluğunu arttırdığı kaydediliyor. Avrupa liderlerinin Yunanistan’ı Euro Bölgesi’nde tutmak için ne gerekiyorsa yapacaklarını sürekli vurguladıkları hatırlatılıyor. Ancak Avrupa’nın en güçlü ekonomilerinin Yunanistan’a sağlanacak yeni finansal yardıma karşı kayda değer bir kamuoyu direnciyle ve yeterli bütçe disiplininin uygulanmadığı eleştirileriyle karşı karşıya kaldıkları da belirtiliyor. Son kamuoyu araştırmalarına göre Alman halkının büyük bir çoğunluğu Grexit’i destekliyor. Fransa, İtalya ve Almanya’nın da dahil olduğu bazı ülkelerde daha geniş ölçekli Avrupa borç krizi ve buna bağlı ekonomik durgunluğun Euro karşıtı partilerin yükselişine ve Avrupa entegrasyonunun faydalarının sorgulanmasına yol açtığı da kaydediliyor.

Krizin AB-ABD ilişkilerine etkileri

Kriz süresince Obama yönetiminin Avrupalı partnerlerini Yunanistan’ın temerrüde düşmemesi ve Euro Bölgesi’nde kalması için ne gerekiyorsa yapılması hususunda uyardığı ifade ediliyor. Bir çok ABD’li politikacı ve analist krizin Avrupa’nın ABD için bir partner olarak etkinliğini artan bir şekilde sınırladığını vurguluyor. AB, ABD’nin ticaret ve yatırım alanında en büyük partneri olmakla kalmayıp ayrıca kurum olarak ve üye devletleriyle birlikte Ukrayna’daki Rus saldırganlığı, İran’ın nükleer programı, Ortadoğu ve Afrika’daki terörizm gibi küresel sorunlarda müttefik olarak  hayati bir önem taşıyor. Avrupa’daki politik tansiyonlar ve sadece Yunanistan ve Avrupa borç krizine odaklanılmasının AB’nin bu sorunlarla  ve  diğer önemli transatlantik konularla ilgilenmesini önlediği ve büyük olasılıkla önlemeye devam edeceği ileri sürülüyor. Ayrıca, AB üyesi diğer devletler tarafından dışlandığını hisseden Yunanistan’ın ABD için öncelik taşıyan Rusya’ya ekonomik yaptırımların uzatılması gibi konularda AB kararlarını bloke etme riski de bulunuyor.